Modül 8: Dijital Etik ile İlgili Beceriler Geliştirme

Next

Modülün amacı

Bu modülün amacı, eğitimcilere eğitim bağlamlarında etik dijital davranışı teşvik etmek için gerekli temel bilgi ve pratik araçları kazandırmaktır. Mahremiyet, rıza, yanlış bilgi ve yapay zekâ etiği gibi temel zorlukları ele alır. Eleştirel düşünme ve etik farkındalığı geliştirerek, eğitimcilerin öğrencileri sorumlu dijital vatandaşlar olmaları yönünde yönlendirmelerine imkân tanır.

Next

Öğrenme çıktıları

Bu modül tamamlandıktan sonra katılımcılar aşağıda belirtilen bilgi ve becerileri kazanacaklardır:

Gizlilik, rıza, adalet ve hesap verebilirlik gibi dijital etiğin temel ilkelerini ve bunların dijital ortamlardaki uygulamalarını anlama.

Dijital araçlar, çevrimiçi etkileşimler ve Yapay Zekâ (YZ) ile büyük veri analitiği gibi gelişen teknolojilerle ilgili etik ikilemleri tanıma ve analiz etme.

GDPR ve UNESCO’nun Dijital Vatandaşlık Kılavuzları gibi küresel çerçeveler ve standartlar hakkında bilgi edinme ve bunların eğitim uygulamalarına etkilerini öğrenme.

Yanlış bilgi, siber zorbalık ve veri ihlalleri gibi dijital platformlarla ilişkili potansiyel riskleri belirleme.

Dijital etiği öğretmek için stratejiler geliştirme, eleştirel düşünmeyi, sorumlu karar almayı ve çevrimiçi alanlarda başkalarına saygıyı teşvik etme.

Öğrencileri etik konular üzerine tartışmalara dahil etmek için vaka çalışmaları ve rol yapma senaryoları gibi etkileşimli etkinlikler tasarlama ve uygulama.

Teknolojinin ve dijital araçların etik kullanımını teşvik etmek için sınıf uygulamalarını ve politikalarını değerlendirme ve uyarlama.

Öğrencilerle birlikte çevrimiçi ortamlarda kolektif sorumluluk ve saygıyı teşvik eden bir dijital davranış kuralları oluşturulmasını kolaylaştırma.

Bu öğrenme çıktılarıyla katılımcılar, dijital çağın etik zorluklarını ele almak ve öğrencilerini sorumlu ve etik dijital vatandaşlar olmaları için yönlendirmek üzere iyi bir şekilde hazırlanmış olacaklardır.

Next

Konu listesi

Bu konu, dijital alanlarda sorumlu davranışı yönlendiren temel etik ilkeleri tanıtır. Mahremiyet, rıza, adalet ve hesap verebilirlik gibi temel kavramları ele alır ve bunların eğitimdeki rolünü vurgular. Eğitimciler, veri koruma, yanlış bilgi ve çevrimiçi etkileşimler gibi zorlukları ele alarak saygı ve etik dijital vatandaşlık kültürünü nasıl geliştireceklerini öğrenirler.

Bu konu, eğitim ortamlarında veri koruma ve siber güvenlikle ilgili riskler ve en iyi uygulamaları inceler. Eğitimcilere güçlü güvenlik önlemleri uygulama, dijital kimlikleri koruma ve öğrencilerin dijital ayak izlerini yönetmelerine rehberlik etme konusunda araçlar kazandırır.

Bu konu, eğitimde yapay zekâ, dijital gözetim ve otomasyondaki gelişmelerden kaynaklanan etik ikilemleri inceler. Eğitimciler, teknolojinin öğrenciler ve toplum üzerindeki etkisini eleştirel bir şekilde değerlendirmeyi öğrenir, böylece sorumlu yenilikçiliği teşvik ederler.

Geliştirilecek hedefler, temel kavramlar ve beceriler

Mahremiyet, rıza, adalet ve hesap verebilirlik dâhil olmak üzere dijital etiğin temel ilkelerini öğreneceksiniz. Etik zorlukları belirleyebilecek, dijital riskleri değerlendirebilecek ve çevrimiçi sorumlu davranışı öğretebileceksiniz. Dijital vatandaşlığı teşvik etme ve öğrenenleri dijital ortamlarda etik kararlar almada destekleme becerilerini geliştireceksiniz.

Next

Öğrenme Kılavuzu

Modülü, gerçek yaşam senaryolarıyla başlayarak ve temel etik ilkeler üzerine düşünerek keşfedin. Anlayışınızı derinleştirmek ve içeriği kendi eğitim bağlamınıza uygulamak için vaka çalışmaları, grup etkinlikleri ve rehber sorularla ilgilenin. Sınıf uygulaması için önerilen etkinlikleri kullanın.

Next

Motive Edici Vaka Öyküsü

Dijital Davranış Kuralları Geliştirme

Drinkwater İlkokulu’nda öğrenciler, aşırı paylaşım ve saygısız yorumlar gibi uygunsuz dijital davranışlarla ilgili sorunlar yaşıyorlardı. “Drinkwater Elem Digital Code of Conduct: BE SMARTER” adlı YouTube videosundan ilham alan bir öğretmen, öğrencilerle iş birliği yaparak bir Dijital Davranış Kuralları geliştirdi. Bu girişim, etik çevrim içi davranışı, saygılı iletişimi ve ortak sorumluluğu vurgulayarak olumlu bir dijital ortamı teşvik etti.

Amaç:

Öğrencilerin şunları yapabilmelerini sağlamak:

  • Etik dijital davranışı ve saygılı çevrim içi iletişimi anlamak.
  • Teknolojinin sorumlu kullanımına yönelik yönergeler geliştirmede iş birliği yapmak.
  • Çevrim içi çatışmaları çözmek ve dijital vatandaşlığı teşvik etmek için eleştirel düşünmeyi uygulamak.

Uygulama:

Öğrenciler tartışmalara katıldılar, videodaki örnekleri analiz ettiler ve kuralları birlikte taslağa döktüler. Grup etkinlikleri ve yansıtma çalışmaları aracılığıyla, etik dijital uygulamaları güvence altına alacak anlamlı bir kural seti oluşturdular.

Beklenen Sonuçlar

  • Öğrenciler, çevrim içi etkileşimlerde gizlilik, saygılı iletişim ve hesap verebilirlik dâhil olmak üzere etik dijital davranış ilkelerini belirleyecek ve uygulayacaklar.
  • Öğrenciler iş birliği içinde bir Dijital Davranış Kuralları oluşturacak ve çatışmaları çözmek ve sorumlu dijital vatandaşlığı teşvik etmek için çevrim içi senaryoları eleştirel olarak değerlendirecekler.
  • Öğrenciler dijital etkileşimlerinde saygı ve kapsayıcılık gösterecek, daha güvenli ve olumlu bir çevrim içi ortama katkıda bulunacaklar..

 Drinkwater Elem Digital Code of Conduct: BE SMARTER.

https://youtu.be/F_vxmpE0M7w?si=S9U0krkuQdyIAX6Q

Yansıtıcı Sorular:

  1. Dijital Davranış Kuralları’na bir yönerge daha ekleyebilseydiniz, bu ne olurdu ve neden?
  2. Dijital Davranış Kuralları oluşturma süreci size saygılı ve etik çevrim içi davranışın önemini nasıl fark ettirdi?
  3. Dijital Davranış Kuralları’ndan hangi stratejileri kendi günlük çevrim içi etkileşimlerinizde kişisel olarak uygulayacaksınız ve neden?
Next

Konu 1 – Dijital ortamlarda etik ilkeler

Dijital ortamlarda gizlilik, rıza, adalet ve hesap verebilirlik gibi temel etik ilkeleri öğreneceksiniz. Çevrim içi etik zorlukları tanımlayabilecek, sorumlu davranışları teşvik edebilecek ve bu ilkeleri saygılı ve adil dijital uygulamaları geliştirmek için uygulayabileceksiniz. Bu konunun sonunda, bu ilkelerin etik dijital karar almayı nasıl şekillendirdiğini ve dijital topluluklar üzerindeki etkisini anlayacaksınız.

Bu modül, eğitimcileri etik ilkeleri gerçek yaşam senaryolarında uygulamaya yönlendiren pratik bir yaklaşım benimsemektedir. Katılımcılar yapılandırılmış etkinlikler, vaka çalışmaları ve yansıtıcı tartışmalar aracılığıyla öğretim stratejilerini keşfedecek, etkileşimli egzersizler tasarlayacak ve dijital sorumluluğu etkili bir şekilde teşvik edeceklerdir.

Dijital ortamlarda gizlilik, kişisel bilgilerin kötüye kullanılmasını önlemek için gereklidir. Okullarda bu, öğrenci kayıtlarının, dijital iletişimlerin ve diğer hassas verilerin korunması anlamına gelir. Genel Veri Koruma Tüzüğü (GDPR), kişisel verilerin sorumlu bir şekilde toplanmasını, saklanmasını ve kullanılmasını sağlamak için okulları yükümlü kılmaktadır. Dijital gizlilik konusundaki anlayışlarını güçlendirmek isteyen eğitimciler, öğretmenlerin veri koruma ilkelerini dijital öğretim uygulamalarına nasıl entegre edebileceklerine dair yönergeler sunan Eğitimcilerin Dijital Yeterlilikleri için Avrupa Çerçevesi (DigCompEdu)’ya başvurabilirler. (Bağlantı: https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/fcc33b68-d581-11e7-a5b9-01aa75ed71a1/language-en)

Öğretmenler, dijital gizlilik ve güvenliği sağlamada kritik bir rol oynar. Öğrenci verilerini şifreli platformlar, güçlü şifreler ve güvenli iletişim araçları kullanarak koruyabilirler. Ayrıca, öğrencileri uzun vadeli sonuçlar doğurabilecek dijital ayak izleri konusunda bilinçlendirmek önemlidir. Gizlilik farkındalığını artırmanın harika bir yolu, gerçek yaşam örnekleri ve en iyi uygulamalardır. Örneğin, eğitimciler, yaygın olarak kullanılan uygulamaların gizlilik politikalarını öğrencilerle birlikte analiz edebilirler. Bunun için Öğrenci Verisi Güvenliği ve Gizliliği Uyumuna Yönelik 7 En İyi Uygulama başlıklı kaynak,çevrim içi güvenliği sağlamaya yönelik pratik stratejiler sunmaktadır. (Bağlantı: https://innovaresip.com/student-data-privacy-best-practices/).

Amaç:Dijital ortamlarda gizliliğin önemini anlamak ve eğitim ortamlarında riskleri analiz etmek.
Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: Bir okul gizlilik politikası modeli (ek’te verilmiştir) ve GDPR kaynaklarına erişim.
Uygulama:

  • Öğrencilerle birlikte bir okulun gizlilik politikasını inceleyin. (Tam belge için Ek: Okul Gizlilik Politikası Modeli’ne bakınız)
  • Öğrenci verilerinin tehlikeye girebileceği senaryoları analiz edin (ör. aşırı paylaşım, güvenli olmayan platformlar).
  • Bu riskleri azaltmaya yönelik çözümler önerin..

Beklenen çıktılar::

  • Katılımcılar gizlilik risklerini tanıyacak ve dijital verileri güvence altına almak için stratejiler öğrenecekler.

Grup çalışması: Gizlilik politikası çözümleme

Amaç: Öğrencilere gizlilik politikalarını analiz etmeyi ve veri toplama uygulamalarını tanımayı öğretmek.
Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: Gerçek gizlilik politikalarından alıntılar (Google, TikTok, okul platformları).

Uygulama:

  • Öğrencilere farklı platformların gizlilik politikalarından bölümler verin..
  • Onlardan şu temel bilgileri tespit etmelerini isteyin:
  • Hangi veriler toplanıyor?
  • Veriler nasıl kullanılıyor?
  • Bu verilere kimler erişebiliyor?
  • Şirketlerin neden veri topladığını ve öğrencilerin gizliliklerini korumak için ayarları nasıl değiştirebileceklerini tartışın.
  • Öğrencilerin veri toplama konusundaki rahatlık düzeyleri ve gizlilik politikalarında değiştirilmesini istedikleri konular üzerine öğrenci liderliğinde bir tartışma ile bitirin.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler, gizlilik politikalarını anlamak için eleştirel okuma becerileri geliştirecekler.
  • Şirketlerin kişisel verileri nasıl kullandığının daha çok farkına varacaklar ve gizlilik ayarlarını buna göre değiştirmeyi öğrenecekler.
Next

Onay ve bilinçli karar verme

Onay, bireylerin verilerinin toplanmadan, paylaşılmadan veya kullanılmadan önce açık izin vererek kontrol sahibi olmalarını sağlar. Eğitimde, özellikle öğrencileri dijital platformlara, üçüncü taraf araçlarına veya çevrimiçi anketlere dahil ederken bilinçli onay kritik öneme sahiptir. Eğitimciler, veliler ve öğrencilerle veri toplamanın amaçları ve bu verilerin nasıl yönetileceği konusunda açıkça iletişim kurmalıdır.

Bilinçli karar verme, yasal yükümlülüklerin ötesine geçer; öğrencilerin dijital etkileşimlerdeki haklarını ve sorumluluklarını anlamalarını sağlar. Örneğin, öğrenciler sosyal medyada birini etiketlemenin ya da bir arkadaşının projesini paylaşmanın açık onay gerektirdiğinin farkında olmalıdır. Eğitimciler, sınıf tartışmaları ve gerçek yaşam senaryoları aracılığıyla bu anlayışı geliştirebilir, böylece öğrenciler dijital ortamlarda güven ve saygıyı korumada onayın önemini fark eder. Daha fazla inceleme için, Understanding Consent in a Digital World, başlıklı makale : https://saferinternet.org.uk/blog/understanding-consent-in-a-digital-world dijital onay kavramına ilişkin pratik bilgiler sunmakta ve öğrencilere bilinçli ve saygılı veri paylaşım uygulamaları hakkında ipuçları vermektedir.

Ayrıca, How to Practice Digital Consent kaynağı https://nofiltr.org/resource/how-to-practice-digital-consent/  çevrimiçi ortamlarda onay ilkelerinin uygulanmasına yönelik temel stratejileri kapsayan, öğrenciler ve eğitimciler için dijital onayın nasıl düşünceli ve sorumlu bir şekilde uygulanabileceğine dair kapsamlı bir rehber sunmaktadır.

Bu ilke, verilerin paylaşıldığı işbirlikçi projeler için de geçerlidir. Eğitimciler, grup çalışması veya multimedya sunumları yayınlamadan önce onay alınmasına yönelik kurallar koyabilir. Şeffaflığı teşvik ederek eğitimciler, öğrencilerin seçimlerinden ve verilerinin güvenliğinden emin oldukları bir ortam yaratır.

Grup tartışması: Dijital onayı yönlendirmek

Amaç:Öğrencilere dijital etkileşimlerde bilinçli onayın önemini analiz etmeyi ve veri koruma konusunda etik stratejiler geliştirmeyi öğretmek.

Süre: 30-40 dakika
Gerekli materyaller: Basılı vaka çalışması, tartışma soruları, flip chart veya defter.

Uygulama:

  • Senaryo sunumu: Bir okul, öğrenci verilerini toplayan ve ebeveyn onayı gerektiren bir öğrenme platformu tanıtıyor (Tam belge için bkz. Ek 2: Veli Onayı). Bazı veliler hemen onay verirken, diğerleri gizlilikle ilgili endişeler dile getiriyor. Öğrencileri kilit paydaşları temsil edecek gruplara ayırın:
  • Öğretmenler: Veri toplama nasıl açıklanmalı?
  • Veliler: Hangi gizlilik endişelerine sahip olabilirler?
  • Öğrenciler: Ne için onay verdiklerini anlıyorlar mı?
  • Okul yöneticileri: Okullar şeffaflığı nasıl sağlayabilir?

Tartışma soruları:

  • Açık bir onay politikası neleri içermelidir?
  • Okullar, velileri ve öğrencileri veri toplama konusunda nasıl bilgilendirebilir?
  • Onay düzgün alınmazsa riskler nelerdir?
  • Gruplar çözümler tartışır ve önerilerini sınıfa sunar.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler, dijital onayın etik ve yasal yönlerini anlayacak.
  • Okullar, veliler ve öğrenciler arasındaki açık iletişim için stratejiler geliştirecekler.
  • Gizlilik risklerini tanıyacak ve kişisel verilerin korunmasına yönelik yolları keşfedecekler.
Next

Akran Öğrenme Etkinliği: Kırmızı Işık, Yeşil ışık – Dijital Onay Versiyonu

Amaç: Öğrencilere kabul edilebilir ve kabul edilemez veri paylaşım uygulamalarını ayırt etmede yardımcı olmak.
Süre: 30 dakika
Materials: Kırmızı ve yeşil kartlar (veya dijital oylama araçları).

Uygulama:

  • Çeşitli dijital onay durumlarını yüksek sesle okuyun, örneğin:
  • Bir öğretmen, bir öğrencinin projesini çevrimiçi paylaşmadan önce izin ister. ✅
  • Bir öğrenci, bir arkadaşının TikTok videosunu sormadan paylaşır.❌
  • Bir okul uygulaması, öğrencilerin konumlarını bildirmeden otomatik olarak toplar.❌
  • Öğrenciler, eylemin uygun onay yönergelerine uyup uymadığına bağlı olarak kırmızı (uygun değil) veya yeşil (uygun) kart kaldırırlar.
  • Herhangi bir anlaşmazlığı tartışın ve daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulabilecek gri alanları keşfedin..

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler, dijital onayın gerekli olduğu durumları tanıyabilecekler.
  • Yasal olsa bile her veri paylaşımının etik olmadığını anlayacaklar..

Adalet ve dijital eşitsizliklerin ele alınması

Dijital ortamlarda adalet, tüm öğrencilerin sosyoekonomik geçmişleri, coğrafi konumları veya yetenekleri ne olursa olsun başarılı olmaları için eşit fırsatlara sahip olmalarını sağlayarak teknolojiye adil erişim sağlamaya odaklanır. Dijital eşitsizlikler; internet erişiminin olmaması, yetersiz cihazlar veya sınırlı dijital okuryazarlık gibi çeşitli şekillerde ortaya çıkar. Bu eşitsizliklerin ele alınması, kapsayıcı eğitim deneyimleri yaratmak için gereklidir.

Okullar, her öğrencinin dijital öğrenime katılabilmesini sağlamak için cihaz ödünç verme, internet desteği sunma veya çevrimdışı materyaller sağlama gibi stratejiler benimseyebilir. Eğitimciler ise farklı ihtiyaçlara hitap eden ders planları tasarlamalıdır. Örneğin, ödevler bazı öğrencilerin sınırlı erişimi olabileceği için yalnızca dijital kaynaklara dayandırılmamalıdır.

Adalet aynı zamanda dijital araçların ve teknolojilerin kullanımını da kapsar. Eğitimciler, belirli grupları dezavantajlı duruma düşürebilecek önyargılar açısından eğitim yazılımlarını ve platformlarını değerlendirmelidir. Örneğin, otomatik notlandırma sistemleri, öğrencileri adil bir şekilde değerlendirdiklerinden emin olmak için incelenmelidir. Kapsayıcılığı teşvik ederek ve önyargıları azaltarak, eğitimciler eşitlik ve adalet değerlerini yansıtan bir öğrenme ortamı oluşturabilirler.

Ayrıca, adalet dijital araçların etik kullanımı konusunda öğrencilerde farkındalık yaratmayı da içerir. Eğitimciler, öğrencileri teknolojilerin toplumsal etkilerini incelemeleri için yönlendirebilir ve bu araçların marjinalleşmiş gruplar da dâhil olmak üzere tüm kullanıcıların yararına nasıl tasarlanabileceğine dair tartışmaları teşvik edebilir.

Daha fazla destek için, Digital Promise tarafından sunulan Equitable Access kaynağı https://digitalpromise.org/digital-equity/  eğitim teknolojisinin adil kullanımında eğitimcilere pratik araçlar ve rehberlik sunarak daha kapsayıcı ve erişilebilir dijital öğrenme ortamları yaratmaya yardımcı olmaktadır.

Next

Dijital uygulamalarda Hesap Verebilirlik

Hesap verebilirlik, bireylerin ve kurumların dijital ortamlardaki eylemlerinden sorumluluk almalarını sağlayarak güven, şeffaflık ve etik davranışı teşvik eder. Eğitim bağlamında hesap verebilirlik, etik ilkelere uymayı, çevrimiçi kötü davranışları ele almayı ve dijital araçların sorumlu kullanımını teşvik etmeyi içerir.

Eğitimciler, hesap verebilirliğin sağlanmasında kritik bir rol oynar. Öğrenci gizliliğine saygı göstermek, onay almak ve dijital araçları sorumlu bir şekilde kullanmak gibi etik uygulamaları modelleyerek saygılı bir çevrimiçi kültürün temellerini atarlar. Ayrıca, okullar siber zorbalık veya uygunsuz içerik gibi sorunlar için kabul edilebilir davranışları, ihlallerin sonuçlarını ve raporlama mekanizmalarını açıkça belirten politikalar uygulamalıdır. Bu yönergeler güvenli ve etik bir dijital ortamın korunması için bir çerçeve sağlar. Daha fazla rehberlik için, Dijital Vatandaşlık Eğitimi El Kitabı https://rm.coe.int/digital-citizenship-education-handbook/168093586f  okullarda etik dijital davranışı desteklemek için pratik araçlar ve stratejiler sunmaktadır.

Öğrenciler de hesap verebilirliğin korunmasında önemli bir role sahiptir. Sınıf içi davranış kuralları oluşturulmasına katılarak, sahiplenme ve sorumluluk bilinci kazanırlar. Bu kurallar; saygılı iletişim, dijital araçların doğru kullanımı ve uygun çevrimiçi işbirliğini içerebilir. Bu işbirlikçi süreç sayesinde öğrenciler eylemlerinin sorumluluğunu almayı ve davranışlarının başkaları üzerindeki etkisini anlamayı öğrenirler.

Medya manipülasyonunun ardındaki yaygın nedenler şunlardır:

Kurumsal düzeyde ise okullar, hesap verebilirliği dijital teknolojilerin benimsenmesine ve kullanımına kadar genişletmelidir. Etik standartlara uyumu ve veri gizliliğinin korunmasını sağlamak için düzenli denetimler yapılmalıdır. Okullar ayrıca öğrencilerden, velilerden ve eğitimcilerden gelen endişeleri ele almak için geri bildirim mekanizmaları kurmalıdır. Bu uygulamalar güven ve sürekli gelişim kültürünü pekiştirir. Eğitimde Şeffaflığı ve Hesap Verebilirliği Artırmak için BİT Araçları kaynağı https://www.iiep.unesco.org/en/projects/digital-tools-promote-transparency teknolojiyi kullanarak hesap verebilirliği artırmak için stratejiler ve örnekler sunmaktadır.

Son olarak, eğitimciler dijital ortamlarda hesap verebilirliğin varlığını—ya da yokluğunu—gösteren gerçek yaşam örneklerini derse entegre ederek hesap verebilirliği güçlendirebilir. Veri ihlalleri veya çevrimiçi kötü davranışlarla ilgili vaka analizlerini incelemek, öğrencilere eylemleri eleştirel olarak değerlendirme, etik açıkları belirleme ve benzer sorunları önlemek için stratejiler önerme fırsatı verir. Bu yaklaşım yalnızca etik farkındalığı geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda öğrencileri dijital ortamları sorumlu bir şekilde yönetmeleri için güçlendirir.

Etkinlikler

Proje tabanlı etkinlik: İyilik için teknoloji: Kapsayıcı araçlar tasarlama

Amaç:Öğrencileri adil dijital araçlar tasarlama konusunda eleştirel düşünmeye teşvik etmek.

Süre: 45 dakika

Gerekli Materyaller: Beyin fırtınası kâğıtları veya dijital beyaz tahtalar.

Uygulama:

  • Öğrencileri küçük ekiplere ayırın, her ekibin kapsayıcı bir eğitim uygulaması tasarlaması istenir.
  • Her ekip şu soruları yanıtlar:
  • Bu aracı kim kullanacak?
  • Tüm öğrenciler için (ör. engelli, düşük gelirli) erişilebilir olmasını nasıl sağlarız?
  • Hangi özellikler önyargı veya dışlanmayı önler?
  • Gruplar tasarımlarını sınıfa sunar ve nasıl adalet sağladıklarını açıklar.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler teknoloji tasarımında dijital eşitlik ilkelerini uygular.
  • Eğitim araçlarında erişilebilirliği ve adaleti dikkate alırlar.
Next

Senaryo tabanlı etkinlik: Kopuk Hayaller

Amaç: Öğrencilerin dijital eşitsizliklerin etkisini anlamalarını ve olası çözümleri keşfetmelerini sağlamak.
Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: Dijital erişim sorunları yaşayan bir öğrencinin kurgusal senaryosu.

Uygulama:

  • Öğrencileri küçük tartışma gruplarına ayırın.
  • Aşağıdaki senaryoyu sunun:
  • Maria, kırsal bir kasabada yaşayan bir lise öğrencisidir. İnternet erişimi güvenilir değildir. Okulu, tüm öğrencilerin sürekli internet erişimi olduğunu varsayarak çevrimiçi ödevler ve grup projeleri zorunlu tutmaktadır. Maria, haftada yalnızca birkaç kez internet erişimi sağlayabildiği, 10 km uzaklıktaki bir topluluk merkezine gitmektedir. Grup projelerine katılmakta ve ödevlerini zamanında teslim etmekte zorlanmaktadır; bu da notlarını ve özgüvenini etkilemektedir.
  • Gruplar, Maria’nın karşılaştığı zorlukları analiz eder ve şu soruları tartışır:
  • Dijital eşitsizlikler Maria gibi öğrencileri nasıl etkiler?
  • Okulu, sınırlı internet erişimi olan öğrencileri desteklemek için hangi çözümleri uygulayabilir?
  • Öğretmenleri, öğrenmeyi daha adil hale getirmek için hangi alternatif öğrenme stratejilerini benimseyebilir?
  • Her grup önerilen çözümlerini sunar.
  • Dijital uçurumu kapatmanın Pratik yolları üzerine sınıf tartışması yapılır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler dijital eşitsizliklerin akademik performansı nasıl etkilediğini fark eder.
  • Okullar ve topluluklar için adil dijital erişim sağlamak üzere gerçekçi çözümler üretirler.
  • Sınırlı imkanlara sahip öğrencilerin bakış açılarını keşfederek eleştirel düşünme ve empati geliştirirler.

Vaka çalışması: Viral Gönderi – Dijital Etik Tartışması

Amaç: Öğrencilere çevrimiçi etkileşimlerde gizlilik, onay, adalet ve hesap verebilirliği değerlendirmeyi öğretmek.
Süre: 45 dakika

Materials: İnternet erişimi, etik ikilem çalışma kâğıtları, dijital etik yönergeleri.

Uygulama:

  • Senaryoyu sunun:

Alex, sınıf arkadaşı Taylor’ın özel bir okul etkinliğindeki fotoğrafını sosyal medyada izinsiz paylaşır. Gönderi viral olur, hem olumlu hem olumsuz tepkiler çeker. Taylor bu durumdan rahatsız olur ve paylaşım için onay vermemiştir. Okul devreye girer, gizlilik, dijital sorumluluk ve hesap verebilirlik konusunda etik endişeler gündeme gelir.

  • Öğrencileri küçük gruplara ayırarak şu soruları tartışmalarını sağlayın:

Alex, Taylor’ın gizliliğini ihlal etti mi?

Bu durumda hesap verebilirlik nasıl sağlanmalı?

Alex, Taylor’ın davasını etik olarak desteklemek için hangi adımları atabilirdi?

Okullar dijital ortamlarda onay ve gizlilik konularını nasıl ele almalı?

  • Her grup analizini ve önerilen çözümleri sunar.
  • Sınıf, sorumlu dijital davranış için en iyi uygulamaları tartışır
  • Öğrenciler kendi dijital etkileşimlerinde uygulayacakları bir dizi dijital onay ve hesap verebilirlik kuralı geliştirir.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler, gerçek dünya senaryolarında gizlilik ve onay ihlallerini tanır.
  • Etik dijital davranış için çözümler geliştirirler.
  • Çevirimiçi ortamlarda hesap verebilirliğin nasıl uygulanacağını anlarlar.
  • Sorumlu dijital etkileşimler için önleyici tedbirler önerirler.
Next

Örnekler

Grup çalışması: Dijital Davranış Kuralları – Sınıf içi Hesap Verebilirlik Kuralları Oluşturma

Amaç: Öğrencileri sorumlu dijital davranış kuralları geliştirmeye dahil etmek.
Süre: 45 dakika
Gerekli materyaller: Büyük kâğıtlar veya dijital iş birliği araçları (Google Docs, Padlet).

  • Bir tartışma ile başlayın:
  • Dijital ortamlarda hesap verebilirlik ne anlama gelir?
  • Etik vee tik dışı çevirimiçi davranışlara örnekler nelerdir?
  • Öğrencilerden küçük gruplar halinde çalışarak sınıf dijital davranış kurallarının bölümlerini tasarlamaları istenir. Bunlar şunları kapsamalıdır:
  • Çevirimiçi tartışmalarda saygılı iletişim.
  • İntihal veya yanlış bilgi yaymanın sonuçları.
  • Dijital araçların ve kaynakların doğru kullanımı.
  • Gruplar kurallarını sunar ve sınıf üzerinde uzlaşılan bir kodu son haline getirir.
  • Öğrenciler hesap verebilirlik kuralları belirleyerek dijital sorumluluk bilinci kazanır.
  • Etik dijital davranış konusunda net bir anlayış geliştirirler.

Grup tartışması: Anonim Paylaşım

Amaç: Öğrencilere çevrimiçi anonimliğin ve hesap verebilirliğin sonuçlarını öğretmek.
Süre: 30 dakika
Gerekli Materyaller: Kurgusal bir siber zorbalık senaryosu.

Uygulama:

  • Senaryoyu sunun: Bir öğrenci okul platformunda anonim, incitici bir mesaj alır. Gönderen, anonim olduğu için yakalanmayacağını düşünür. Mağdur durumu öğretmene bildirir, ancak mesajın izini sürmenin net bir yolu yoktur.
  • Öğrenciler gruplar halinde tartışır:
  • Anonim paylaşım izinli olmalı mıdır?
  • Okullar gizlilik ile hesap verebilirlik arasındaki dengeyi nasıl kurabilir?
  • Öğrenciler çevirimiçi zorbalığğa tanık olursa hangi adımları atabilir?
  • Gruplar çözümlerini sunar ve okulların siber zorbalığı önlerken adil dijital politikalar oluşturma yollarını tartışır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler ananimliğin hesap verebilirliği nasıl etkilediğini anlar.
  • Etik yollarla yanlış davranışların nasıl raporlanabileceğini keşfederler.
Next

Konu 2 – Veri Gizliliği ve Çevirimiçi Güvenlik

Veri gizliliği ve çevrimiçi güvenliğin temellerini öğrenerek, siber güvenlik risklerini tanımlama ve azaltma, veri koruma için en iyi uygulamaları hayata geçirme ve dijital ayak izlerinin etkisini anlama üzerine yoğunlaşacaksınız. Güvenli çevrimiçi alışkanlıkları öğretme, gizlilik araçlarını değerlendirme ve öğrencilere dijital varlıklarını sorumlu bir şekilde yönetme konusunda beceriler geliştireceksiniz. Bu kavramları öğrenerek dijital alanlarda güvenlik ve hesap verebilirlik kültürünü teşvik edeceksiniz.

Veri Gizliliği ve Çevrimiçi Güvenlik için öğrenme süreci, eğitimciler ve öğrencilerin dijital dünyada güvenle gezinmelerini sağlamak için uygulamalı ve yansıtıcı bir yaklaşım benimser. Bu kılavuz, katılımcıların siber güvenlik riskleri, veri koruma uygulamaları ve dijital ayak izlerinin yönetimi konusunda pratik bir anlayış geliştirmelerini sağlamak için yapılandırılmıştır.

Siber güvenlik risklerini anlamak

Siber güvenlik tehditleri, öğrenci ve öğretmen verilerinin siber saldırılardan korunması gereken okullarda giderek artan bir endişe kaynağıdır. En yaygın risklerden bazıları, bilgisayar korsanlarının kişisel bilgileri çalmak için sahte e-postalar göndermesiyle gerçekleşen oltalama (phishing) saldırıları ve dosyalara ve sistemlere zarar verebilen **kötü amaçlı yazılımlar (malware)**dır. Fidye yazılımları (ransomware) ise okul verilerini kilitleyip serbest bırakılması için ödeme talep eden ciddi bir tehdittir. Ayrıca, zayıf şifreler, siber suçluların hesaplara erişimini kolaylaştırır. Bu siber güvenlik riskleri ve eğitim üzerindeki etkilerine dair daha ayrıntılı bir analiz için Eğitimde Siber Güvenlik Zorlukları başlıklı kaynağa bakabilirsiniz (Bağlantı: https://nordlayer.com/blog/cybersecurity-challenges-in-education/ ).

Bu riskleri azaltmak için okullar, yazılımları güncel tutmak, hesapları korumak için çok faktörlü kimlik doğrulama (MFA) kullanmak ve öğrencilere olası siber tehditleri tanımayı öğretmek gibi güçlü siber güvenlik uygulamalarını takip etmelidir. Eğitimciler, derslerinde gerçek yaşam senaryoları ve etkileşimli etkinlikler kullanarak siber güvenlik farkındalığını da dâhil etmelidir. Örneğin, öğrencilere sahte e-postalar verilebilir ve olağandışı bağlantılar veya acil dil gibi şüpheli ayrıntıları tespit etmeleri istenebilir.

Farkındalık oluşturmanın bir başka yolu da siber güvenlik en iyi uygulamalarını anlatan eğitim videoları göstermektir. Pause, Think, and Act videosu çevrimiçi ortamda güvende kalmak için pratik stratejiler sunarak iyi bir başlangıç noktası sağlar. Bu video şu bağlantıdan erişilebilir: (Bağlantı: https://youtu.be/JpfEBQn2CjM?si=1133pS0wL_gGXFfi ). Siber güvenlik eğitimini dijital öğrenmenin rutin bir parçası hâline getirerek, okullar öğrencileri çevrimiçi ortamlarda güvenli ve sorumlu bir şekilde hareket etmeleri için gerekli becerilerle donatabilir.

Next

Veri koruma için en iyi uygulamalar

Eğitim ortamlarında veri koruma; kişisel ve kurumsal bilgilerin kaybolmasını, çalınmasını veya kötüye kullanılmasını önlemeyi kapsar. Bu, şeffaf veri işleme uygulamalarını zorunlu kılan Genel Veri Koruma Yönetmeliği’ne (GDPR) uyum gerektirir. Okullar yalnızca gerekli verilerin toplanmasını, güvenli bir şekilde saklanmasını ve yetkili kişiler tarafından erişilmesini sağlamalıdır.

Eğitimciler, sorumlu davranışları örnek göstererek veri korumayı teşvik etmede kritik bir rol oynar. Bu, şifreli iletişim araçları kullanmayı, gereksiz veri paylaşımını en aza indirmeyi ve hassas bilgileri güvenli bir şekilde saklamayı içerir. Örneğin, dijital projeler verildiğinde eğitimciler, öğrenci ödevlerini korumak için güçlü gizlilik politikalarına sahip platformları kullanabilir.

Eğitimciler ayrıca veri koruma derslerini öğretim uygulamalarına dâhil etmelidir. Öğrencilere güçlü ve benzersiz parolalar oluşturmayı, şüpheli etkinlikleri tanımayı ve dijital platformlarda gizlilik ayarlarını kullanmayı öğretilebilir. Bu dersleri müfredata entegre ederek okullar, veri korumanın paylaşılan bir sorumluluk olduğu bir kültür oluşturur. Veri korumanın okullarda nasıl etkili bir şekilde uygulanabileceğine dair daha derin bir anlayış için Data Protection in Schools – Compliance is a Culture, at  https://youtu.be/klgfbIW_3Fw?si=pR_L1y4hgUzlLwSS Bu video, uyum ve güven kültürünü geliştirmek için pratik stratejiler sunmaktadır.

Kurumsal düzeyde, okullar düzenli güvenlik denetimleri yaparak veri koruma önlemlerinin etkinliğini değerlendirebilir. Bu, yasal standartlara uyumu sağlar ve öğrenciler, veliler ve personel arasında güven oluşturur. Ayrıca eğitimciler için sürekli mesleki gelişim fırsatları sunmak, onların en güncel veri koruma uygulamaları ve teknolojileri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlar.

Dijital ayak izleri ve uzun vadeli etkileri

Dijital ayak izi, bir bireyin sosyal medya paylaşımları, web sitesi ziyaretleri ve e-posta iletişimleri dâhil çevrimiçi etkinliklerinin kaydıdır. Bu izler analiz edilebilir, paylaşılabilir veya kötüye kullanılabilir; çoğu zaman kalıcı bir iz bırakır ve gelecekteki fırsatları etkileyebilir. Öğrenciler için dijital ayak izlerinin önemini anlamak kritik öneme sahiptir; zararsız gibi görünen çevrimiçi etkileşimler bile uzun vadeli sonuçlar doğurabilir.

Eğitimciler, öğrencilerine dijital ayak izlerinin sonuçlarını öğretme sorumluluğuna sahiptir. Bu, onların çevrimiçi davranışlarının kişisel ve profesyonel kimliklerini nasıl yansıttığını anlamalarına yardımcı olmayı içerir. Örneğin, bir öğrencinin sosyal medya paylaşımı, üniversiteye kabul edilme veya iş bulma şansını etkileyebilir.

Dijital ayak izlerini yönetmeye yönelik pratik dersler, sosyal medya platformlarında gizlilik ayarlarını gözden geçirmeyi, aşırı paylaşım yapmaktan kaçınmayı ve etkileşimde bulundukları web sitelerinin güvenilirliğini değerlendirmeyi içerebilir. Öğretmenler ayrıca, dijital ayak izleri hayatlarını olumsuz ya da olumlu yönde etkileyen kişilerin vaka çalışmalarını tanıtarak çevrimiçi itibar yönetiminin önemini gösterebilir. 

Öğrencilere paylaşmadan önce bir gönderinin uygunluğunu sorgulamak gibi yansıtıcı uygulamaları teşvik ederek, eğitimciler onların dijital kimliklerini yönetmek için eleştirel düşünme becerileri geliştirmelerine yardımcı olur. Bu dersler sınıfın ötesine geçerek, öğrencilerin dijital alanlarda sorumlu bir şekilde gezinmelerini sağlayacak araçlar sunar.

Next

Etkinlikler

Rol yapma etkinliği: Kimlik avı saldırılarını belirleme

Amaç: Gerçek dünyadaki kimlik avı senaryolarını canlandırarak siber güvenlik en iyi uygulamalarını öğretmek.
Süre: 30-40 dakika
Gerekli Materyaller: Basılı kimlik avı e-posta örneği, rol tanımları, tartışma yönergeleri.

Uygulama:

Senaryoyu sunun:

  • Bir öğrenciye, “zorunlu sistem güncellemesi” için giriş bilgilerini isteyen, okul duyurusu kılığına girmiş bir e-posta gelir.
  • E-posta okul logosunu ve acil bir dil kullanmaktadır ancak şüpheli bağlantılar içerir.

Rol gruplarını atayın:

  • Öğrenci: E-postaya güvenip güvenmeyeceğine veya rapor edip etmeyeceğine karar verir.
  • Dolandırıcı: Öğrenciyi bağlantıya tıklaması ve giriş bilgilerini girmesi için ikna etmeye çalışır.
  • BT Uzmanı: Kimlik avı girişimlerini nasıl tespit edeceğini ve önleyici adımları açıklar.

Rol yapma egzersizi:

  • Gruplar senaryoyu canlandırır, yaygın kimlik avı taktiklerini ve tepkileri gösterir.
  • Katılımcılar kırmızı bayrakları belirler ve öğrencinin atabileceği alternatif adımları tartışır.

Sonuç & Tartışma:

  • Öğrenciler kimlik avı e-postalarını nasıl belirleyebilir?
  • Okullar siber saldırıları önlemek için hangi güvenlik önlemlerini uygulayabilir?
  • Öğrenciler yanlışlıkla kötü amaçlı bir bağlantıya tıklarsa ne yapmalıdır?

Beklenen çıktılar:

  • E-postalarda ve mesajlarda uyarı işaretlerini tanıyarak kimlik avı girişimlerini fark etmek.
  • Siber tehditleri BT departmanına bildirme önemini anlamak.
  • Çevrimiçi dolandırıcılıkları ve saldırıları önlemek için siber güvenlik farkındalığı geliştirmek.
  • Kişisel ve okul ile ilgili dijital bilgileri korumak için en iyi uygulamaları öğrenmek.
Next

Grup tartışması – Siber güvenlik tehditleri: Sen olsan ne yapardın?

Amaç: Öğrencilerin siber güvenlik tehditlerini tanımasını ve çözümler geliştirmesini sağlamak. Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: Okullardaki siber güvenlik olaylarına dair vaka çalışmaları veya gerçek olaylar.

Uygulama:

  • Öğrencileri küçük tartışma gruplarına ayırın.
  • Her gruba farklı bir siber güvenlik tehdidi senaryosu verin, örneğin:
  • Bir öğrenciye, parolasını sıfırlamasını isteyen şüpheli bir e-posta gelir.
  • Bir öğretmenin bilgisayarı fidye yazılımına yakalanır ve ders planlarına erişim engellenir.
  • Bir okulun Wi-Fi ağı hacklenir ve öğrenci giriş belgeleri ifşa olur.
  • Her grup tartışır:
  • Olası riskler nelerdir?
  • Hemen hangi adımlar atılmalıdır?
  • Saldırı nasıl önlenebilirdi?
  • Gruplar çözümlerini sunar, ardından sınıf genelinde tartışma yapılır.
  • Beklenen çıktılar:
    • Öğrenciler eğitimde yaygın siber güvenlik risklerini tanır.

Senaryoya dayalı etkinlik: Okulda siber saldırı!

Amaç: Öğrencileri siber güvenlik olaylarına gerçek zamanlı tepki vermeye hazırlamak.
Süre: 45 dakika
Gerekli Materyaller: Okulu etkileyen kurgusal bir siber saldırı senaryosu.

Uygulama:

  • Aşağıdaki senaryoyu sunun:
  • Okulun not sistemi hacklenmiştir ve öğrenci verileri ifşa edilmiştir.
  • Okul bilgisayarlarının çoğunda kötü amaçlı yazılım tespit edilmiştir.
  • Bir öğrencinin kişisel bilgileri zayıf parola güvenliği nedeniyle sızdırılmıştır.
  • Kriz yanıt ekipleri oluşturun:
  • BT Güvenlik Ekibi: İhlali araştırır.
  • Okul Yönetimi: Öğretmenler, öğrenciler ve velilerle iletişimi yönetir.
  • Etkilenen Öğrenciler: Verilerinin sızdırılmasına tepki verir..
  • Her ekip bir yanıt planı geliştirir ve sınıfa sunar.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler gerçek dünyadaki siber güvenlik tehditlerine dair bilgi kazanır.
  • Dijital krizleri yönetmek için hızlı problem çözme becerileri geliştirir.
Next

Bireysel görev: Kişisel verileri güvence altına alma

Amaç: Gerçek dünya senaryolarını değerlendirerek kişisel verileri koruma becerileri geliştirmek.
Süre: 30-40 dakika
Gerekli Materyaller: Veri güvenliği senaryoları içeren çalışma kağıdı.

Senaryo 1: Zayıf parola ikilemi

Durum:
Emma, bir lise öğrencisi, okul portalı, sosyal medya ve e-posta dahil olmak üzere tüm hesapları için aynı parolayı, "Emma123" kullanmaktadır. Bir gün, bilinmeyen bir konumdan e-posta hesabına giriş yapılmaya çalışıldığını bildiren bir uyarı alır. Hesabının ele geçirilmiş olabileceğinden endişelenmeye başlar.

Görev:

  • Emma’nın parolasının neden zayıf olduğunu ve karşılaştığı riskleri belirleyin.
  • Daha güçlü bir parola önerin ve neden daha güvenli olduğunu açıklayın.
  • Parolaları güvenli şekilde yönetmek için en iyi uygulamaları önerin.

Senaryo 2: “Öğretmenden” şüpheli e-posta

Durum:
David, öğretmeninden gelmiş gibi görünen bir e-posta alır. E-postada, öğrenci hesabı şifresini güncellemesi için bir bağlantıya tıklaması istenmektedir. E-postada bir okul logosu ve acil bir ifade yer almaktadır:
"Hesabınız, şifrenizi hemen güncellemezseniz 24 saat içinde kilitlenecektir!"

David, bunun meşru bir talep mi yoksa bir oltalama (phishing) dolandırıcılığı mı olduğundan emin değildir.

Görev:

  • Bunun kimlik avı girişimi olabileceğine dair uyarı işaretlerini belirleyin.
  • David’in e-postanın gerçekliğini doğrulamak için hangi adımları atması gerektiğini açıklayın.
  • Gelecekte kimlik avı saldırılarına düşmemek için adımlar listeleyin.

Senaryo 3: Halka açık Wi-Fi ve kişisel bilgiler

Durum:
Sophia bir kafede okul projesi üzerinde çalışmaktadır. Ücretsiz halka açık Wi-Fi’ye bağlanır ve e-postasına ve okul platformuna giriş yapar. Ardından şu uyarıyı fark eder:
"Bağlantınız güvenli olmayabilir. Birileri bilgilerinizi görebilir."

Kişisel verilerinin risk altında olup olmadığından emin değildir.

Görev:

  • Kişisel hesaplara giriş yapmak için halka açık Wi-Fi kullanmanın risklerini açıklayın.
  • Sophia’nın halka açık ağları kullanırken verilerini korumasına yardımcı olabilecek çözümler önerin.
  • Hareket halindeyken hassas bilgilere erişmek için güvenli alternatifleri belirleyin.

Beklenen çıktılar:

  • Katılımcılar güçlü şifreler oluşturmayı ve bunları güvenli bir şekilde yönetmeyi öğrenir.
  • Oltalama girişimlerini tanımayı ve çevrimiçi dolandırıcılıklardan kaçınmayı öğrenirler.
  • Verilerini halka açık ağlarda korumak için stratejiler geliştirirler.

Örnekler

Çevrimiçi bir platformda öğrenci verilerinin güvence altına alınması

Bir okul, ödevler ve notlar için çevrimiçi bir platform benimser, ancak bir öğrencinin hesabı oltalama nedeniyle ele geçirilir ve kişisel veriler açığa çıkar. Sorunu fark eden bir öğretmen, açıkları gidermek için BT ekibiyle işbirliği yapar. Öğrencileri güvenli uygulamalar konusunda eğitmek için bir siber güvenlik kampanyası başlatılır.

Amaç:

  • Öğrencilere öğretmek:
  • Oltalamayı nasıl tespit edecekleri ve bundan nasıl kaçınacakları.
  • Güçlü şifrelerin ve çok faktörlü kimlik doğrulamanın önemi.
  • Kişisel bilgilerin korunmasına yönelik en iyi uygulamalar.

Uygulama:

Öğretmenler siber güvenlik üzerine atölyeler düzenler, öğrenciler eğitim materyalleri oluşturur ve tüm hesaplar daha güçlü güvenlik önlemleri benimser. Deneme oltalama testleri farkındalığı değerlendirir, anketler öğrenme çıktıları ölçer.

Sonuçlar

Gelişmiş siber güvenlik farkındalığı, korunmuş veriler ve işbirliğine dayalı hesap verebilirlik güvenli bir çevrimiçi ortamı sağlar.

Yansıtıcı sorular:

  • Bu vaka çalışmasından hangi dersleri kendi dijital platform ve çevrimiçi hesap kullanımınıza uygulayabilirsiniz?
  • Okulunuzda siber güvenlikten sorumlu olsaydınız, oltalama saldırılarını önlemek için hangi ek adımları atardınız?
  • Öğrencilerin dikkat etmesi gereken oltalama e-postalarının veya mesajlarının bazı temel uyarı işaretleri nelerdir?

Çevrimiçi bir öğrenme ortamında siber güvenliği sürdürmede öğrencilerin ve öğretmenlerin ortak sorumluluk alması neden önemlidir?

Next

Grup tartışması - "Veri koruma neden önemlidir?" – riskleri anlamak

Amaç: Öğrencilere ve eğitimcilere, eğitim ortamlarında veri korumanın neden önemli olduğunu anlamalarına yardımcı olmak.
Süre: 40 dakika
Gerekli materyaller: Okullarda veya eğitim sektörlerinde yaşanmış gerçek veri ihlali örnekleri.

Uygulama:

  • Öğrenciler küçük gruplara ayrılır ve her gruba şu veri ihlali vakalarından biri verilir:
  • Bir okulun not sistemi hacklenir ve öğrencilerin kişisel kayıtları sızar.
  • Bir öğretmenin e-posta hesabı ele geçirilir ve özel öğrenci yazışmaları açığa çıkar.
  • Bir öğrenci, farkında olmadan hassas okul belgelerini herkese açık bir platformda paylaşır.
  • Her grup riskleri, sonuçları ve önleyici tedbirleri analiz eder.
  • Her grup bulgularını sunar, ardından güvenli veri uygulamalarının önemi üzerine sınıf tartışması yapılır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler, yetersiz veri korumasının gerçek dünyadaki risklerini anlar.
  • Kişisel ve kurumsal verileri korumak için önleyici tedbirler öğrenirler.

Rol yapma etkinliği: “Hacklenmiş okul sistemi"

Amaç: Öğrencilere bir veri ihlaline nasıl sorumlu şekilde yanıt vereceklerini öğretmek.
Süre: 45 dakika
Gerekli Materyaller: Bir okulda veri ihlalini anlatan kurgusal bir senaryo.

Uygulama:

  • Senaryoyu sunun:
  • Bir siber saldırı, öğrenci kayıtlarını ortaya çıkarır (isimler, adresler, notlar).
  • Okulun BT ekibi zayıf şifrelerden veya bir oltalama saldırısından şüphelenmektedir.
  • Müdür, ihlali velilere ve öğrencilere duyurmak zorunda kalır.
  • Roller atayın:
  • BT Ekibi: İhlali araştırır.
  • Okul yönetimi: İletişimi yönetir.
  • Öğrenciler & Veliler: Habere tepki verir.
  • Her grup bir olay müdahale planı geliştirir ve şunları ele alır:
  • Hangi acil eylemler yapılmalıdır?
  • Okul, öğrenci ve velileri nasıl bilgilendirmelidir?
  • Gelecekteki saldırıları önlemek için hangi politikalar değiştirilmelidir?

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler, kurumların veri ihlallerine nasıl yanıt verdiğini anlar.
  • Güçlü güvenlik önlemlerinin ve iletişimin önemini öğrenirler.
  1. Vaka çalışması: Dijitala yak izlerinin gelecekteki fırsatlar üzerindeki etkisi

Amaç: Katılımcıların çevrimiçi faaliyetlerin gelecekteki fırsatlarını nasıl şekillendirdiğini anlamalarına ve dijital kimliklerini sorumlu bir şekilde yönetmek için stratejiler geliştirmelerine yardımcı olmak.
Süre: 40 dakika

Gerekli Materyaller:

  • Bireylerin kariyerlerini etkileyen (hem olumlu hem olumsuz) sosyal medya paylaşımlarından gerçek veya kurgusal örnekler.
  • Dijital itibar yönetimi üzerine tartışma soruları.
  • Çözüm üretmek için büyük kâğıtlar veya dijital işbirliği araçları.

Senaryo: Beklenmedik sonuçlar doğuran viral bir sosyal medya gönderisi

Durum:
Bir üniversite öğrencisi olan Alex, yıllardır sosyal medyada aktif olarak paylaşım yapmaktadır. Yakın zamanda iki yıl önce yaptığı, saldırgan bir şaka içeren bir tweet yeniden gündeme geldi ve viral oldu. Staj başvurusu yaptığı bir şirket, profesyonellik konusundaki endişelerini gerekçe göstererek teklifini iptal etti.

Aynı zamanda başka bir öğrenci olan Emily, belgelenmiş gönüllü çalışmaları ve çevrimiçi projelerdeki liderliğiyle dikkat çekti. Benzer bir staj için başvurduğunda şirket onun olumlu çevrimiçi varlığını fark etti ve kendisine teklif götürdü. Her iki örnek de dijital ayak izlerinin kariyer fırsatlarını olumlu ya da olumsuz nasıl etkileyebileceğini göstermektedir.

Uygulama:

  • Çevirimiçi aşırı paylaşımın sonuçlarını tartışın
  • Alex’in durumunu Analiz edin:
  • Geçmiş çevrimiçi etkinlikleri onun profesyonel geleceğini nasıl etkiledi?
  • Bu sonucu önleyebilir miydi?
  • Emily’nin durumu ile karşılaştırın:
  • Onun dijital ayak izi kariyer fırsatlarını nasıl geliştirdi?
  • Olumlu bir çevrimiçi varlığa katkıda bulunan içerik türleri nelerdir?
  • Kişsel dijital ayak izlerini değerlendirin
  • Katılımcılar, kendi adlarını çevrimiçi olarak arar (rahat hissederlerse) ve çıkan sonuçları görür.
  • Gelecekteki işverenler için hangi tür içeriklerin sorunlu olabileceğini tartışırlar.
  • Dijital itibara zarar verebilecek yaygın hataları belirlerler.
  • Dijitala yak izlerini yönetmek için stratejiler önerin
  • Sorumlu sosyal medya kullanımı için bir kontrol listesi geliştirin.
  • Gizlilik ayarlarını ve içeriklerin profesyonel hedefleri yansıtacak şekilde nasıl düzenlenebileceğini tartışın.
  • Olumlu dijital katılım faaliyetleri listesi oluşturun, örneğin::
  • LinkedIn’de profesyonel ağ oluşturma.
  • Yetenekleri veya toplumsal katılımı sergileme.
  • Tartışmalı konular yerine anlamlı tartışmalara katılma..
  • Grup sunumları & tüm sınıf tartışması
  • Her grup, dijital ayak izi yönetimi için en iyi üç stratejisini sunar.
  • İşverenlerin, üniversitelerin ve burs komitelerinin adayları değerlendirmek için çevrimiçi aramaları nasıl kullandığını tartışın.

Beklenen çıktılar:

  • Katılımcılar, dijital varlıklarının kariyer ve akademik fırsatlar üzerindeki uzun vadeli etkisini fark eder.
  • Profesyonel ve olumlu bir çevrimiçi kimlik oluşturma stratejileri geliştirirler.
  • Özel ve herkese açık çevrimiçi içerikleri ayırt etmeyi öğrenirler, böylece sosyal medyayı sorumlu bir şekilde kullanırlar.

Grup çalışması: Dijitala yak izi zaman çizelgesi

Amaç: Öğrencilerin dijital eylemlerinin uzun vadeli etkisini görselleştirmelerine yardımcı olmak.
Süre: 30 dakika
Gerekli Materyaller: Büyük kâğıtlar 

Uygulama:

  • Öğrenciler gruplar halinde, çocukluktan yetişkinliğe kadar bir bireyin dijital yaşamının bir zaman çizelgesini oluştururlar, şu unsurları dahil ederek:
  • Erken çevrimiçi etkinlikler (ilk sosyal medya hesabı, oyun profilleri, okul projeleri).
  • Gençlik yılları (mizah paylaşımları, çevrimiçi tartışmalara katılım, fotoğraf paylaşımı).
  • Yetişkinlik (iş başvuruları, profesyonel sosyal medya kullanımı).
  • Analiz ederler:
  • Hangi eylemler gelecekteki fırsatlara yardımcı olur veya zarar verir?
  • Dijital ayak izlerini yönetmek veya geliştirmek için hangi adımlar atılabilir?
  • Gruplar, zaman çizelgelerini sunar ve olumlu bir dijital varlık sürdürme stratejilerini tartışır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler dijital ayak izlerinin zamanla nasıl biriktiğini fark eder.
  • Çevrimiçi kimliklerini korumak ve yönetmek için stratejiler öğrenirler.
Next

Konu 3 – Yeni ortaya çıkan teknolojilerde etik zorluklar

Yeni ortaya çıkan teknolojilerin ortaya çıkardığı etik zorlukları öğreneceksiniz; özellikle yapay zekâ etiğini anlamaya, algoritmik önyargıları ele almaya ve gözetim ile mahremiyet arasında denge kurmaya odaklanacaksınız. Teknolojinin toplumsal etkilerini eleştirel biçimde değerlendirme, etik farkındalığı geliştiren etkinlikler tasarlama ve öğrencileri teknolojik yenilikleri sorumlu bir şekilde kullanmaya yönlendirme becerileri geliştireceksiniz. Bu kavramları öğrenerek dijital ortamlarda adaleti, hesap verebilirliği ve kapsayıcılığı teşvik edeceksiniz.

Yeni ortaya çıkan teknolojilerin etik zorluklarını yapılandırılmış ve uygulama odaklı bir yaklaşımla keşfedeceksiniz. Bu öğrenme yolu, yapay zekânın etik sonuçlarını anlamaya, algoritmik önyargıları ele almaya ve gözetim ile mahremiyet arasındaki dengeyi kurmaya odaklanır. Eleştirel tartışmalar, uygulamalı etkinlikler ve yansıtıcı egzersizler yoluyla teknolojiyi sorumlu bir şekilde değerlendirme ve öğretme stratejileri geliştireceksiniz. Bu becerilerde ustalaşarak öğrencilerin teknolojik gelişmeleri etik ve kapsayıcı bir şekilde yönlendirmelerine güç katacaksınız.

Yapay zeka etiği ve algoritmik önyargı

Yapay zekâ (YZ) eğitimde giderek daha yaygın hale gelmektedir; notlandırmayı otomatikleştirmeye, öğrenci ilerlemesini izlemeye ve öğrenmeyi kişiselleştirmeye yardımcı olmaktadır. Ancak bu sistemler veriye dayanır ve veri önyargı içeriyorsa, YZ adil olmayan sonuçlar üretebilir. Örneğin, ağırlıklı olarak anadili İngilizce olan öğrencilerin denemeleriyle eğitilmiş bir YZ notlandırma sistemi, çok dilli öğrencilerin argümanları iyi yapılandırılmış olsa bile onların notlarını düşürebilir. Benzer şekilde, YZ destekli kariyer danışmanlığı araçları, bireysel öğrenci potansiyelinden ziyade mevcut toplumsal önyargıları yansıtarak STEM kariyerlerini çoğunlukla erkek öğrencilere önerebilir.

Sınıflarda YZ, eşitsizlikleri pekiştirmek yerine adil karar verme süreçlerini desteklemelidir. Öğretmenler, bu sistemlerin şeffaf olmasını ve insan yargısıyla birlikte kullanılmasını sağlayarak YZ tabanlı araçları derslerine entegre etmeden önce eleştirel bir şekilde değerlendirmelidir. Öğrenciler de algoritmik önyargıyı tanımayı ve ona meydan okumayı öğrenmeli, böylece sorumlu dijital vatandaşlar haline gelmelidir. Bu konunun sınıf uygulaması, öğrencilerin adaleti değerlendirmek için YZ tarafından üretilen kararlarla insanlar tarafından verilen kararları karşılaştırdığı etkinlikleri içerebilir.

Eğitimde YZ (Yapay Zekâ) önyargısı üzerine daha fazla okumak için bakınız:

“AI in Schools: Pros and Cons” – Illinois Üniversitesi: https://education.illinois.edu/about/news-events/news/article/2024/10/24/ai-in-schools–pros-and-cons#:~:text=Concerns%20with%20AI%20in%20education,maintaining%20AI%20technologies%20in%20schools.

Next

YZ Notlandırma Simülasyonu – Adil mi, Önyargılı mı?

Amaç: Öğrencilere YZ notlandırmasının nasıl çalıştığını ve önyargıların adaleti nasıl etkilediğini anlamalarına yardımcı olmak.

Uygulama:

Öğretmen, bir YZ notlandırma sisteminin önyargılı bulunduğu gerçek bir vakayı tanıtarak YZ’nin makaleleri insan öğretmenlerden nasıl farklı değerlendirdiğini açıklar.

Öğrencilere, YZ tarafından notlandırılmış üç örnek deneme metni ve öğretmen değerlendirme rubriği verilir.

Öğrenciler YZ puanlarını kendi değerlendirmeleriyle karşılaştırır, notlandırma kriterlerindeki ve adalet konusundaki farklılıkları not eder.

Ardından sınıf tartışması yapılır; YZ’nin neden uzun makaleleri tercih edebileceği, kelime seçiminin veya gramer karmaşıklığının YZ notlarını nasıl etkilediği ve adil bir YZ değerlendirmesi için hangi kriterlerin dahil edilmesi gerektiği analiz edilir.Beklenen Sonuç: Öğrenciler, YZ’de adalet üzerine eleştirel düşünme becerileri geliştirir ve algoritmik önyargının sonuçlarını anlar.

Grup tartışması: Öğrenciler, yapay zekada adalet konusunda eleştirel düşünme becerilerini geliştirir ve algoritmik önyargının sonuçlarını anlar.

Grup tartışması: Sorumluluk kimde? Yapay zekada etik karar verme

Amaç: YZ sistemleri önyargılı veya adil olmayan sonuçlar ürettiğinde kimin sorumlu olduğunu analiz etmeye yardımcı olmak.
Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: YZ ile ilgili etik ikilemlerin vaka çalışmaları (ör. önyargılı notlandırma, okullarda yüz tanıma).

Uygulama:

  • Öğrencileri küçük tartışma gruplarına ayırın.
  • Gerçek YZ önyargısı örnekleri verilir, örneğin::
  • YZ tabanlı notlandırma aracı, anadili İngilizce olmayan öğrencilerin denemelerine sürekli daha düşük not verir.
  • Bir okulda yüz tanıma sistemi, azınlık gruplardan öğrencileri yanlışlıkla “yetkisiz” ziyaretçi olarak işaretler.
  • Bir kariyer yönlendirme YZ’si, erkek öğrencilere ağırlıklı olarak STEM alanlarını, kız öğrencilere ise beşerî bilimleri önerir.
  • Gruplar tartışır:
  • Bu önyargılardan kim sorumludur?
  • YZ geliştiricileri, öğretmenler veya politika yapıcılar bu sorunları nasıl önleyebilir?
  • Adaleti sağlamak için hangi adımlar atılmalıdır?
  • Gruplar bulgularını sunar, ardından tüm sınıfta YZ etiğinde hesap verebilirlik üzerine tartışma yapılır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler algoritmik önyargının gerçek dünyadaki kararları nasıl etkilediğini kavrar.
  • Etik YZ uygulamaları konusunda eleştirel düşünme becerileri geliştirirler.

Gözetim ve Mahremiyet Arasında Denge

Pek çok okul, yoklamaları takip etmek için yüz tanıma, sınav gözetimi için YZ tabanlı araçlar ve sınıf gözetim kameraları gibi öğrenci izleme teknolojilerini uygulamaya koymaktadır. Bu teknolojiler güvenliği artırmayı amaçlasa da ciddi mahremiyet kaygılarını da beraberinde getirmektedir. Bazı öğrenciler sürekli gözetim altında olmaktan rahatsızlık duyarken, bazıları da kişisel verilerinin nasıl saklandığı ve kullanıldığı konusunda endişelenmektedir.

Okulların güvenlik ile mahremiyet arasında bir denge kurması gerekir. Bu, öğrencilerin hangi verilerin neden toplandığını ve nasıl korunduğunu anlamalarını sağlamayı içerir. Etik veri toplama politikalarının uygulanması, öğrencilerin ve velilerin mahremiyetin sonuçları hakkında bilgilendirilmesi ve okul gözetim politikalarına ilişkin tartışmalara dâhil edilmeleri şeffaflığı artırmaya yönelik kritik adımlardır. Sınıflarda ve kampüslerde EdTech gözetiminin etkilerine dair ayrıntılı bir tartışma, şu bağlantıdaki "EdTech and Surveillance in Classrooms and on Campus" başlıklı videoda incelenebilir: https://youtu.be/mAy2kMTsOXM?si=_cpZXUQbF4-1UjYd.

Tartışmalar, vaka analizleri ve okul genelinde yapılacak anketler gibi etkinliklerin entegrasyonu ile öğrenciler kendi görüşlerini dile getirebilir, izleme sistemlerini eleştirel bir şekilde değerlendirebilir ve eğitim ortamlarını etkileyen politika kararlarına katkıda bulunabilirler.

Next

Vaka çalışması 1: güvenlik vs. Mahremiyet – Çizgiyi nerede çekmeliyiz?

Amaç: Öğrencilerin okullarda gözetim teknolojilerinin faydalarını ve risklerini gerçek senaryolar üzerinden analiz ederek değerlendirmelerini sağlamak.
Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: YZ tabanlı sınav gözetimi ve yüz tanıma yoklama sistemlerine dair önceden hazırlanmış vaka çalışmaları.

Uygulama:

Öğrencileri küçük tartışma gruplarına ayırın.

  • Her gruba bir gözetim vaka çalışması atayın:
    • Grup 1: YZ tabanlı çevrimiçi sınav gözetimi.
    • Grup 2: Yüz tanıma ile yoklama takibi..

Vaka Çalışması 2: YZ Tabanlı Çevirimiçi sınav gözetimi

  • Greenwood Lisesi’nde, YZ tabanlı uzaktan sınav gözetim sistemi öğrencileri “şüpheli davranışlar” nedeniyle işaretlemeye başladı:
    • Lena, sık sık ekrandan başka yöne baktığı için işaretlendi.
    • İki dil konuşan Javier, soruları yüksek sesle mırıldandığı için kopya çekiyor sanıldı.
    • Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan Mia, aşırı hareket ettiği gerekçesiyle işaretlendi ve sonuçları gecikti.
  • İşaretlenen öğrenciler manuel incelemeye alındı, bu da stres ve gecikmelere neden oldu.

Grup 1 için Tartışma soruları:

  • YZ tabanlı sınav gözetiminde hangi mahremiyet sorunları ortaya çıkar?
  • YZ önyargısı farklı öğrenci gruplarını nasıl etkileyebilir?
  • YZ gözetiminin yanında insan denetimi gerekli midir?
  • Okullar, uzaktan değerlendirmelerde güvenlik ve adaleti nasıl dengeleyebilir?

Vaka Çalışması 3: Yüz Tanıma ile yoklama takibi

  • Westwood Akademisi, yoklamayı otomatikleştirmek için yüz tanıma kameraları kurdu.
  • Karşılaşılan sorunlar:
    • Tek yumurta ikizleri sık sık yanlış tanındı ve yok yazıldılar.
    • Daha koyu tenli öğrenciler, önyargı nedeniyle doğruluk sorunları yaşadı.
    • Bazı öğrenciler sürekli izlenmekten rahatsız oldu ve mahremiyet kaygılarını dile getirdi.
  • Okul yönetimi, sistemin verimlilik ve kampüs güvenliği sağladığını savundu.

Grup 2 için tartışma soruları:

  • Öğrencilerin yüz tanıma teknolojisiyle ilgili hangi mahremiyet hakları vardır?
  • Algoritmik önyargı, yoklama takibini nasıl etkileyebilir?
  • Öğrenciler ve veliler bu teknolojinin kullanımında söz sahibi olmalı mı?
  • Okullar, adil ve doğru uygulamayı nasıl sağlayabilir?

Grup Sunumları & Sınıf tartışması:

  • Gruplar bulgularını sunar, şu noktaları vurgular:
    • Gözetim teknolojilerindeki etik sorunlar.
    • YZ tabanlı gözetimin potansiyel güvenlik faydaları.
    • Okullarda mahremiyet ve güvenliği dengeleme önerileri.
  • Sınıf, genel bir tartışmaya katılır ve şunları tartışır:
    • Hangi gözetim araçları adil ya da adil değil?
    • Okullar nasıl etik politikalar geliştirebilir?
    • Öğrencilerin mahremiyet konusunda hangi haklara sahip olması gerekir?

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler gözetim teknolojilerinin etik zorluklarını analiz eder.
  • İzleme sistemlerindeki önyargıları azaltma ve adaleti artırma yollarını keşfederler.
  • Okul ortamında güvenlik, mahremiyet ve şeffaflığı nasıl dengeleyeceklerini öğrenirler.
Next

Sorumlu Yenilik

YZ ve ortaya çıkan teknolojiler heyecan verici olanaklar sunar, ancak adalet, kapsayıcılık ve etik hususlar dikkate alınarak tasarlanmaları gerekir. YZ araçları farklı bakış açıları göz önünde bulundurulmadan geliştirilirse, istemeden de olsa zarara yol açabilir — örneğin, sesli asistanların aksanları tanımakta zorlanması ya da YZ işe alım araçlarının belirli adayları diğerlerine tercih etmesi. Bu sorunlar, hesap verebilirliği ve toplumsal sorumluluğu önceleyen etik yeniliğin gerekliliğini vurgular. Okullarda YZ’nin etik sonuçları ve zorluklarına dair kapsamlı bir tartışma Illinois Üniversitesi’nin “AI in Schools: Pros and Cons” başlıklı makalesinde bulunabilir. (bağlantı: https://education.illinois.edu/about/news-events/news/article/2024/10/24/ai-in-schools–pros-and-cons#:~:text=Concerns%20with%20AI%20in%20education,maintaining%20AI%20technologies%20in%20schools.

Öğrenciler, YZ sistemlerinden kimin fayda sağladığını ve kimin dışarıda bırakılabileceğini eleştirel biçimde düşünmeye teşvik edilmelidir. Sınıf tartışmaları, YZ araçlarının nasıl daha adil tasarlanabileceğine ve etik yenilikte hesap verebilirliğin hangi rol oynadığına odaklanmalıdır. YZ etiğini yalnızca teoride öğrenmek yerine, öğrenciler gerçek dünyadaki sorunlara çözüm üreten, adalet ve kapsayıcılığı gözeten kendi YZ çözümlerini tasarlama sürecine aktif olarak dahil edilmelidir.

Grup Tartışması: Ortaya çıkan teknolojilerde yenilik vee tik arasındaki denge

Amaç: Öğrencilerin ortaya çıkan teknolojilerin etik sonuçlarını değerlendirmelerine ve sorumlu yönergeler geliştirmelerine yardımcı olmak.
Süre: 45-60 dakika
Gerekli Materyaller: Okullarda yüz tanıma üzerine vaka çalışması, tartışma soruları, büyük kâğıtlar veya dijital iş birliği araçları.

Senaryo: Okullarda yüz tanıma

Bir okul bölgesi güvenliği artırmak ve yoklamayı otomatikleştirmek için yüz tanıma kameraları kurmayı planlamaktadır. Ancak bazı endişeler ortaya çıkar:

  • Mahremiyet riskleri: Öğrenciler ve veliler sürekli gözetim altında olmaktan rahatsızlık duymaktadır.
  • Önyargı ve adalet: Araştırmalar, belirli ırksal ve etnik gruplar için potansiyel doğruluk sorunları olduğunu göstermektedir.
  • Şeffaflık ve güvenlik: Veliler, öğrenci verilerinin nasıl saklandığını ve kimlerin erişebildiğini sorgulamaktadır..

Uygulama:

  • Okullarda yüz tanımanın potansiyel faydalarını ve risklerini tartışın.
  • Gerçek dünya örnekleri sunun ve öğrencilerden etik konuları eleştirel biçimde değerlendirmelerini isteyin.
  • Öğrencileri farklı paydaşları temsil eden gruplara ayırın (öğrenciler, öğretmenler, veliler, okul yöneticileri, teknoloji geliştiricileri).
  • Gruplar tartışır:
    • Mahremiyet ihlalleri – Öğrenci onayı gerekli midir?
    • Güvenlik ve gözetim – Bu uygulama okulları daha güvenli hale getirir mi?
    • Önyargı riskleri – Bazı gruplar adil olmayan şekilde etkilenebilir mi?
    • Hesap verebilirlik – Veri korumadan kim sorumludur?
  • Gruplar, okul gözetim politikaları için adalet, şeffaflık, mahremiyet ve hesap verebilirlik kuralları önerir.
  • Her grup önerilerini sunar, ardından alternatif çözümler üzerine sınıf tartışması yapılır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler okul teknolojilerindeki etik ikilemleri analiz eder.
  • Ortaya çıkan teknolojiler için dengeli ve adil politikalar önerirler.
  • Dijital etik konusunda eleştirel düşünme ve karar verme becerileri geliştirirler.

Beklenen çıktılar:

Amaç: Öğrencilerin ortaya çıkan teknolojilerin toplumsal etkilerini eleştirel olarak değerlendirmelerini teşvik etmek.
Süre: 40 dakika
Gerekli Materyaller: Yeni teknolojiler üzerine vaka çalışmaları veya kısa makaleler (örn. YZ, VR, oyunlaştırma).

Teknoloji hızla ilerlemektedir, ancak bundan herkes eşit şekilde faydalanmamaktadır. Bazı yenilikler büyük sorunlara çözüm getirirken, diğerleri istemeden zarara yol açmakta ya da belirli grupları dışarıda bırakmaktadır. Örneğin, YZ tabanlı işe alım sistemleri geliştiren bir şirket, sistemlerinin önyargıyı ortadan kaldırdığını iddia etmektedir. Ancak daha sonra yapılan incelemeler, eğitim verilerinin ayrıcalıklı geçmişe sahip adayları kayırdığını ve kadınlar ile azınlıklar aleyhine ayrımcılığa yol açtığını ortaya koymuştur.

Uygulama:

Öğrenciler küçük gruplara ayrılır ve her gruba etik endişeleri olan farklı bir teknoloji atanır:

  • YZ tabanlı işe alım sistemleri (çeşitlilik ve önyargıya etkisi).
  • Eğitimde sanal gerçeklik (faydalar ve psikolojik etkiler).
  • Sosyal medya algoritmaları (katılım ve yanlış bilgi yayılımı).
  • Otonom araçlar (güvenlik ve iş kayıpları).

Her grup tartışır:

  • Bu teknolojiden kimler fayda sağlar?
  • Kimler zarar görebilir veya dışlanabilir?
  • Etik kaygılar tasarımda nasıl ele alınabilir?

Gruplar analizlerini sunar, ardından tüm sınıf “sorumlu yenilik” üzerine genel bir tartışmaya katılır.

Beklenen çıktılar:

  • Öğrenciler teknoloji etiği üzerine eleştirel düşünme becerileri geliştirir.
  • Teknolojik ilerlemelerde kimin kazandığını, kimin kaybettiğini değerlendirmeyi öğrenirler.

Yapay zeka destekli notlandırma araçlarındaki önyargıyı incelemek
Green Valley Lisesi’nde öğretmenler, değerlendirmeleri kolaylaştırmak için yapay zekâ destekli bir notlandırma sistemi kullanmaya başladılar. Ancak öğrenciler, benzer performans göstermelerine rağmen belirli grupların daha düşük notlar aldığını fark etti. Bir öğretmen bu durumu bir öğrenme fırsatına dönüştürdü ve öğrencileri, algoritmik önyargının adalet üzerindeki etkisini incelemeye yönlendirdi. Birlikte YZ etiğini araştırdılar ve bu tür teknolojilerin adil kullanımı için yönergeler geliştirdiler.

Amaç:
Öğrencilerin şunları yapabilmelerini sağlamak:

Eğitimde YZ araçlarının etik sonuçlarını anlamak.

Algoritmik önyargıyı ve bunun toplumsal etkisini eleştirel biçimde değerlendirmek.

YZ uygulamalarında adalet ve hesap verebilirliği sağlamak için stratejiler geliştirmek.

Uygulama:
Öğrenciler, gerçek dünyadaki YZ önyargısı vakalarını tartıştılar, kendi okullarındaki notlandırma aracını analiz ettiler ve iyileştirme önerileri sundular. İş birliğine dayalı etkinlikler ve yansıtıcı çalışmalar yoluyla etik YZ kullanımı için pratik yönergeler geliştirdiler, dijital eğitimde adalet ve hesap verebilirliği teşvik ettiler.

Yansıtma soruları

  1. YZ destekli notlandırmayı iyileştirmekle görevlendirilmiş olsaydınız, hangi yönergeleri veya güvenlik önlemlerini önerirdiniz?
  2. Bu vaka çalışmasından çıkarılan dersler, işe alım algoritmaları veya yüz tanıma sistemleri gibi diğer YZ tabanlı araçlara nasıl uygulanabilir?
  3. Geliştiricilerin, eğitim amaçlı YZ tasarlarken hangi etik sorumlulukları vardır?

YZ destekli notlandırmanın daha şeffaf ve hesap verebilir olmasını sağlamak için hangi önlemler alınabilir?

Next

Modülün Özeti

Digi’Aware Eğitim Modülü, eğitimcilere öğrenciler arasında etik dijital davranışları teşvik etmek için gerekli temel bilgi ve becerileri kazandırarak onların dijital alanlarda sorumlu bir şekilde yer almalarını sağlamaya yönelik donanım sunar. Modül; dijital gizlilik, siber güvenlik, yanlış bilgilendirme, YZ etiği ve ortaya çıkan teknolojilerin toplumsal etkileri gibi kritik konuları ele almaktadır. Katılımcılar, etik ikilemlerde yol alabilme, GDPR gibi küresel çerçeveleri uygulayabilme, öğrencileri dijital araçları eleştirel biçimde analiz etmeye ve sorumlu bir şekilde kullanmaya teşvik etme becerisi kazanırlar.

Eğitimciler, dijital etiği etkili biçimde öğretebilmek için hem temel bilgileri hem de pratik becerileri geliştireceklerdir. Bunlar; temel etik ilkeleri anlama, siber güvenlik risklerini yönetme, algoritmik önyargıları ele alma ve dijital eşitliği teşvik etmeyi içerir. Bu çıktılara ulaşarak eğitimciler, öğrencileri dijital ortamlarda eleştirel düşünme ve sorumlu karar verme konusunda yönlendirme gücüne sahip olurlar.

Temel Öğrenme Çıktıları

Bilgi: Dijital etik ilkelerini, GDPR gibi küresel standartları ve yeni teknolojilerin eğitim üzerindeki etkilerini keşfetmek.

Beceri: Etkileşimli etkinlikler tasarlamak, etik farkındalığı geliştirmek ve güvenli ve sorumlu teknoloji kullanımını teşvik eden politikaları uygulamak.

Yapılandırılmış etkinlikler, yansıtıcı tartışmalar ve gerçek dünya vaka çalışmaları aracılığıyla bu modül, eğitimcilere sınıflarda ve ötesinde dijital sorumluluk kültürü oluşturmak için gerekli araçları sunmaktadır.

Öz değerlendirme için Sınav soruları

Bilginizi test edin: Etik dijital Uygulamalar

Next

Terimler Sözlüğü

Dijital ortamlarda etik davranış, ilke ve uygulamaların sağlanmasını inceleyen ve uygulayan disiplin; gizlilik, onay, adalet ve hesap verebilirlik gibi konuları ele alır.

Bir kuruluşun kullanıcılarının kişisel verilerini nasıl topladığını, kullandığını, yönettiğini ve koruduğunu açıklayan beyan veya yasal belge.

Sistemlerin, ağların ve verilerin siber tehditlerden ve yetkisiz erişimden korunmasını sağlayarak güvenliği ve bütünlüğü temin etme uygulaması.

Yapay Zekâ (YZ) sistemlerinde kullanılan algoritmalar veya veri setlerindeki önyargılar nedeniyle ortaya çıkan adil olmayan sonuçlar.

Bir bireyin çevrimiçi etkinliklerinin kaydı; tarama geçmişi, sosyal medya etkileşimleri ve çevrimiçi paylaşılan verileri içerir.

Avrupa Birliği tarafından kişisel verilerin korunması ve gizliliği için oluşturulan, kuruluşlara kişisel veri işleme konusunda yönergeler sunan yasal çerçeve.

Dijital teknolojiyi ve interneti sorumlu, güvenli ve etik bir şekilde kullanabilme yetisi.

Toplumsal faydayı en üst düzeye çıkarırken zararı en aza indiren, kapsayıcı, sürdürülebilir ve etik teknolojilerin tasarlanması ve uygulanması süreci.

Kaynakça

Download

Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the European Education and Culture Executive Agency (EACEA). Neither the European Union nor EACEA can be held responsible for them. Project number: 2023-1-NO01-KA220-ADU-000151380 

tr_TRTurkish
tr_TRTurkish en_USEnglish fr_FRFrench hu_HUHungarian es_ESSpanish pt_PTPortuguese nb_NONorwegian