MODÜL 2: ÖĞRENME SÜRECINDE SUISTIMALLERI ÖNLERKEN GENÇLERIN DIJITAL ÖZERKLIĞINI TEŞVIK ETMEK

Next

Modülün amacı

Bu modülün başlığı “Öğrenme sürecinde kötüye kullanımları önlerken gençlerin dijital özerkliğini teşvik etmek”tir. Bu modül, eğitimcilere gençler arasında teknolojinin sağlıklı ve güvenli kullanımını teşvik etmek için araçlar ve stratejiler sunmayı amaçlamaktadır. Modül, potansiyel tuzakları belirleyip önlerken eleştirel becerilerin geliştirilmesine odaklanmaktadır. Birlikte, gençleri bilinçli dijital özerkliğe yönlendirerek zenginleştirici ve korunan bir öğrenme ortamı sağlamanın yollarını keşfedeceğiz. Eğitimciler, çeşitli kaynakları ve stratejileri harekete geçirerek, eğitim ortamında ustaca yol almayı öğrenecek ve öğrencilerine dinamik ve zenginleştirilmiş bir öğrenme ortamı sunacaklar.

Next

Öğrenme çıktıları

Bu modülün sonunda, öğrenciler dijital ve bilinçli özerkliği teşvik etmek ve güvenli ve zenginleştirici bir öğrenme ortamı sağlamak için gerekli bilgi ve becerileri edineceklerdir. Bu modülün öğrenme çıktıları aşağıdaki gibidir:

Bilgi: 

  • Dijital özerkliği anlamak.
  • Dijital vatandaşlık.
  • Çevrimiçi gizlilik ve güvenlik.

Beceri: 

  • Öğrencilerin dijital yaşamlarını kontrol etmelerini ve dijital kullanımları hakkında bilinçli kararlar almalarını sağlama becerisi.
  • Çevrimiçi varlık ve dijital parmak izi konusunda kılavuzlar sağlama konusunda yetkinlik.
  • Gizlilik ayarlarını yönetme konusunda pratik rehberlik sunma becerisi.
Next

Konu listesi

Bu ünite, öğrencilere dijital özerkliğin tanımını ve dijital çağda toplumlarımızdaki önemini derinlemesine anlamalarını sağlamayı amaçlamaktadır. Dijital yaşamlarını kontrol altına alma ve bilinçli seçimler yapma becerilerini geliştirerek, gençler dijital dünyayı bağımsız ve güvenli bir şekilde gezinebilmek için daha iyi hazırlanmış olacaklardır. Teknolojinin günlük hayatımızın merkezinde olduğu bir dönemde, gençlere dijital dünyada bağımsız ve sorumlu bir şekilde hareket etme becerilerini kazandırmak çok önemlidir.

Bu ünite, dijital vatandaşlığın temellerini inceler ve katılımcılara haklar, sorumluluklar ve uygun çevrimiçi davranış normları hakkında derinlemesine bir anlayış sağlar. Dijital çağda, kendimiz ve başkaları için sağlıklı ve saygılı bir çevrimiçi ortam oluşturmak için, internetteki etkileşimleri düzenleyen kuralları ve davranışları bilmek ve bunlara uymak çok önemlidir. Bu, başkalarını saygı duymak, kişisel bilgileri korumak ve uygunsuz davranışları bildirmek gibi konuları da içerir.

Bu ünite, dijital ayak izinin ne olduğunu anlamanın ve güçlü şifreler kullanmak, kimlik avı girişimlerini tanımak ve verileri düzenli olarak yedeklemek gibi güvenli çevrimiçi davranışları uygulamak önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, dijital eylemlerimizin kapsamını anlamakla da ilgilidir: çevrimiçi eylemlerin dijital itibarı, ruh sağlığını ve kişisel güvenliği nasıl etkileyebileceği. Olumlu ve yapıcı bir çevrimiçi varlığı sürdürmenin önemini anlamak ve zararlı eylemlerin sonuçlarını anlamak.

Amaç, temel kavramlar, geliştirilecek beceriler

Bu modülün sonunda şunları yapabileceksiniz:

  • Dijital özerkliğin temel kavramlarını anlayacaksınız.
  • Gençlere temel dijital becerileri öğretebileceksiniz.
  • İnternet ve dijital teknolojilerin güvenli ve sorumlu kullanımını teşvik edebileceksiniz.
  • Etkileşimli eğitim araçlarını kullanarak gençleri dijital öğrenmeye dahil edebileceksiniz.
Next

Öğrenme Kılavuzu

Bu modül, gençler için dijital özerkliğin önemi üzerine günlük tartışmalarla zenginleştirilebilir ve edinilen becerilerin günlük ve akademik yaşamlarında nasıl uygulanabileceği vurgulanabilir. Bu modül, toplu düşüncelerle desteklenmeli ve öğreniciler her zaman bu becerileri sürekli olarak geliştirmeleri ve çevrimiçi ortamda karşılaştıkları bilgilere eleştirel bir yaklaşım sergilemeleri için teşvik edilmelidir.

Next

Motive Edici Vaka Öyküsü

Eğitmen olan Bay Digiwise, kuruluşundaki gençlerin bilgi için sosyal ağlara güvendiklerini ancak eleştirel değerlendirme becerilerinden yoksun olduklarını fark etti. Sahte haberlerden endişe duyan Bay Digiwise, öğrencilerin dijital özerkliğini ve yanlış bilgilendirme konusunda farkındalıklarını artırmak için bir eğitim projesi geliştirdi.

Projesi iki ana alana odaklanıyor: öğrencilere bilgi arama ve doğrulama için dijital araçları kullanma eğitimi vermek ve çevrimiçi kaynaklara eleştirel bir yaklaşım geliştirmelerini sağlamak. İkincil hedef ise doğrulama tekniklerini öğreterek dijital istismarı önlemektir.

Uygulama aşamaları

  1. Planlama – Kaynakları değerlendirme ve önyargıları tespit etme gibi temel becerileri belirleme; FactCheck.org gibi doğruluk kontrol araçları da dahil olmak üzere öğrenme kaynaklarını seçme.
  2. Eğitim – Arama motorları ve doğrulama konusunda araştırma atölyeleri düzenlemek; sahte haberlere ilişkin vaka çalışmalarını analiz etmek ve bunların etkisini tartışmak.
  3. Proje Çalışması – Gruplar güncel konuları araştırır, sahte haberleri belirler, bilgileri doğrular ve bulgularını bir blogda yayınlar.
  4. Değerlendirme – Gruplar, doğrulama zorluklarını değerlendirip yanlış bilgilere karşı stratejileri tartışarak bloglarını sunar.

Sonuçlar

  • Eleştirel düşünme & özerklik – Öğrenciler bağımsız araştırma becerileri ve sorgulayıcı bir zihniyet geliştirir.
  • Yalan Haber Farkındalığı – Yanlış bilgileri tanıma ve doğrulama becerisi kazanırlar.
  • Katılım & İşbirliği – Grup projeleri takım çalışmasını teşvik eder ve blog yazma öğrenmeyi etkileşimli hale getirir.

Sonuç

Digiwise'ın projesi, öğrencilerin dijital ortamlarda sorumlu bir şekilde gezinmelerini sağlar ve onlara sahte haberleri tespit etme ve bilinçli vatandaşlar olma konusunda gerekli becerileri kazandırır.

Akranlar arasında tartışma başlatmak için düşünme soruları:

S1. Eğitimciler, öğrencilerin interneti güvenli ve sorumlu bir şekilde kullanmalarına yardımcı olmak için eleştirel düşünme ve dijital okuryazarlık becerilerini müfredata nasıl etkili bir şekilde entegre edebilirler?

S2. Öğrenciler çevrimiçi bilgileri tanımlamaya ve doğrulamaya çalışırken karşılaşabilecekleri potansiyel zorluklar nelerdir ve bu zorluklar sınıfta nasıl ele alınabilir?

S3. Blog oluşturma gibi işbirliğine dayalı projeler, öğrencilerin yanlış bilgileri anlamalarını ve dijital özerkliklerini geliştirmelerini nasıl sağlayabilir?

Next

Konu 1: Dijital özerkliği anlama

Gençlerde dijital özerklik, teknolojiyi bağımsız, etkili ve güvenli bir şekilde kullanma becerisini kapsayan çok önemli bir beceridir. Çok sayıda araştırma, bu becerinin gençlerin kişisel gelişimine ve özgüvenine önemli ölçüde katkıda bulunduğunu göstermektedir. 

Örneğin, dijital platformların kullanımı gençlerin problem çözme becerilerini geliştirmelerine, karmaşık görevleri ustaca yerine getirmelerine ve aynı zamanda ebeveynlerinin denetiminden kaçmalarına olanak tanır, bu da onların özgüvenlerini ve başarı duygularını artırır ( Frontiers https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2021.632713/full study).

Dijital özerklik, gençlerin çevrimiçi ortamda eleştirel bir şekilde gezinmelerine de yardımcı olur. Bu, bilgilerin doğruluğunu kontrol etme ve sahte haberlerin tuzaklarından kaçınma becerisini de içerir. Bu beceri, gençlerin yeterli denetim olmadan sosyal medyaya ve çevrimiçi bilgilere giderek daha fazla maruz kaldıkları bir bağlamda özellikle önemlidir (bkz. APA https://www.apa.org/monitor/2023/09/protecting-teens-on-social-media#: ~:text=URLhttpswww.apa.orgmonitor202309protecting,100 çalışması).

(see APA https://www.apa.org/monitor/2023/09/protecting-teens-on-social-media#:~:text=URL%3A%20https%3A%2F%2Fwww.apa.org%2Fmonitor%2F2023%2F09%2Fprotecting,100 study).

COVID-19 salgını, dijital araçların eğitim ve sosyalleşme için vazgeçilmez hale gelmesiyle bu becerilerin önemini daha da artırmıştır. Gençler, bağlantıda kalmak, öğrenmeye devam etmek ve sosyal etkileşimlerini sürdürmek için teknolojileri kullanmışlardır. Bu durum, dijital medyanın yüz yüze etkileşimlerin bıraktığı boşluğu doldurma yeteneğini gösterirken, onların güvenli ve bilinçli bir şekilde gelişimlerini destekleme ihtiyacını da vurgulamıştır (bkz Frontiers https://www.frontiersin.org/journals/psychology/articles/10.3389/fpsyg.2021.632713/full) 

Bu nedenle, gençlerde dijital özerkliğin geliştirilmesi teknik öğrenimle sınırlı kalmaz, aynı zamanda etik ve sorumlu davranışlara ilişkin farkındalığın artırılmasını da içerir ve böylece onların bilinçli dijital vatandaşlar olarak yetiştirilmesine katkıda bulunur.

Gençlerin dijital özerkliği, öğrenme sürecinde 4 temel nedenden dolayı çok önemlidir:

Dijital özerklik, gençlerin bilgi araştırması, kaynakların eleştirel değerlendirmesi ve teknik problem çözme gibi temel becerileri geliştirmelerine olanak tanır. Bu beceriler, bilgiye erişimin yaygın olduğu ve güvenilir bilgileri sahte haberlerden ayırt etme becerisinin giderek daha önemli hale geldiği bir dünyada vazgeçilmezdir (bkz Frontiers ve APA).

Dijital olarak özerk olan gençler, kendi öğrenimlerinin sorumluluğunu üstlenebilirler. Kişisel ilgi alanlarını keşfedebilir, çevrimiçi kaynakları kullanarak bilgilerini derinleştirebilir ve kendi hızlarında öğrenebilirler. Bu, eğitime daha kişiselleştirilmiş ve ilgi çekici bir yaklaşımı teşvik eder (Frontiers).

İş piyasasında dijital araçlara hakimiyet giderek daha fazla talep görmektedir. Erken yaşlardan itibaren dijital özerkliklerini geliştiren öğrenciler, dijital teknolojilerin merkezi bir rol oynadığı profesyonel ortama girmek için kendilerini daha iyi hazırlayacak değerli beceriler edinirler (Frontiers).

Dijital özerklik hakkında bilgi edinmek, etik çevrimiçi davranış, kişisel veri koruma ve gizlilik yönetimi konusunda farkındalık kazanmayı da içerir. Bu, gençlerin dijital dünyada sorumlu bir şekilde hareket etmelerine yardımcı olur ve kötüye kullanım ve siber tehditlerle ilişkili riskleri azaltır (APA).

Dijital araçları ustaca kullanmayı öğrenerek ve çevrimiçi olarak karmaşık görevleri başarıyla tamamlayarak, gençler daha fazla özgüven ve kendine güven geliştirebilirler.

Next

Pratik alıştırma: Gençlerin dijital özerklik konusunda farkındalıklarının artırılması

Amaç: Bu alıştırma, gençlerin dijital özerkliğin önemi konusunda farkındalıklarını artırmayı ve onlara dijital araçları bağımsız ve eleştirel bir şekilde kullanmayı öğretmeyi amaçlamaktadır. 

Süre: 2 saat 

Gerekli Materyaller: İnternet erişimi olan bilgisayarlar veya tabletler / Projektör ve ekran / Not almak için kağıt ve kalemler

Etkinlik adımları:

Giriş ve Tanım (15 dakika)

Sınıf tartışması: Dijital özerkliğin ne anlama geldiği hakkında etkileşimli bir tartışma ile başlayın. Öğrencilerden fikirlerini ve deneyimlerini paylaşmalarını isteyin.

Tanım: Dijital özerkliğin net bir tanımını yapın ve günlük yaşamdaki önemini açıklayın.

Bilgi Arama (30 dakika)

Araştırma etkinliği:Sınıfı küçük gruplara ayırın. Her gruptan bir konu seçmelerini isteyin (örneğin, sosyal medyanın gençlerin ruh sağlığı üzerindeki etkisi). Görevleri, çeşitli arama motorları ve çevrimiçi bilgi kaynaklarını kullanarak bu konu hakkında bilgi aramaktır.

Kaynak eleştirisi: Her grup, buldukları kaynakların güvenilirliğini değerlendirmelidir. Bu değerlendirme için kriterler belirleyin (örneğin, üç soru: Yazarın kimliği ve güvenilirliği tespit edilebilir mi? Kaynak güncel mi? Site saygın mı?).

Sunum ve Tartışma (30 dakika)

Sunum: Her grup, buldukları ve doğruladıkları bilgileri açıklayarak sonuçlarını sınıfa sunar.

Tartışma: Grupların buldukları bilgileri tartıştıkları, kaynakları arasındaki farkları ve benzerlikleri vurguladıkları bir tartışma düzenleyin. Öğrencileri soru sormaya ve doğruluk kontrol tekniklerini tartışmaya teşvik edin.

Kullanışlı Kaynaklar:

Bu alıştırma, gençlerin dijital özerkliğin önemini ve faydalarını anlamalarına ve dijital dünyada sorumlu ve bağımsız bir şekilde gezinmek için çapraz olarak kullanılabilecek kritik beceriler geliştirmelerine yardımcı olur.

Next

Konu 2: Dijital vatandaşlığı anlamak

Dijital vatandaşlık, dijital teknolojilerin sorumlu, etik ve güvenli kullanımını ifade eder. Dijital dünyada gezinmek için gerekli olan çok çeşitli davranış ve becerileri kapsar. Buna çevrimiçi hak ve sorumlulukları anlamak, gizliliği ve güvenliği korumak, çevrimiçi topluluklara aktif olarak katılmak ve dijital kaynakları etik bir şekilde kullanmak dahildir.

Çevrimiçi Netiketi bilmek ve uygulamak , dijital vatandaşlığın koşullarından biridir. Netiket veya dijital görgü kuralları, çevrimiçi etkileşimleri düzenleyen bir dizi iyi davranış kuralıdır. İnternette saygılı ve sorumlu davranışları teşvik etmeyi amaçlar. Netiketin temelleri şunlardır:

  • Tüm çevrimiçi iletişimlerde saygılı ve nazik bir dil kullanın.
  • Hakaret, küfürlü dil ve nefret söyleminden kaçının.
  • Aynı fikirde olmasanız bile diğer kullanıcıların görüş ve bakış açılarına saygı gösterin.disagree.
  • Karışıklığı önlemek için açık ve iyi yapılandırılmış mesajlar yazın.
  • Noktalama işaretlerini ve büyük harfleri uygun şekilde kullanın (büyük harflerle yazmaktan kaçının, çünkü bu bağırmakla eşdeğerdir).
  • İzin almadan kişisel veya hassas bilgileri paylaşmayın.
  • Başkalarının izni olmadan kişisel bilgilerini paylaşmayarak onların gizliliğine saygı gösterin.
  • Yayınladığınız ve paylaştığınız içeriklerin sorumluluğunu üstlenin.
  • Yalan haberlerin yayılmasını önlemek için bilgileri yaymadan önce doğruluğunu kontrol edin.
  • Farklı kültürlere, görüşlere ve bakış açılarına açık olun.
  • İletişiminizde önyargı ve stereotiplerden kaçının.
  • Çevrimiçi içeriğin telif haklarına ve lisanslarına saygı gösterin.
  • Başkalarının izni olmadan onların çalışmalarını intihal etmeyin veya kopyalamayın.
  • Güçlü şifreler kullanın ve hesaplarınızı yetkisiz erişimden koruyun.
  • Kimlik avı girişimlerine ve kötü amaçlı yazılımlara karşı uyanık olun.
  • Anlaşmazlıkları yapıcı ve saygılı bir şekilde çözün.
  • Halka açık çatışmalardan kaçının ve mümkün olduğunda anlaşmazlıkları özel olarak çözmeye çalışın.
Next

Gelişmelerden haberdar olmak ve tavsiye almak için gerekli araçlar ve kaynaklar mevcuttur. Netiquette Guidelines https://www.netmanners.com/ iyi çevrimiçi uygulamalar hakkında bilgi edinmek için uygun bir çevrimiçi kaynaktır. StaySafeOnline www.staysafeonline.org www.staysafeonline.org, güvenli ve sorumlu çevrimiçi gezinme için ipuçları sağlar. Common Sense Media https://www.commonsensemedia.org

Bu temel netiketi kurallarına uyarak, eğitimciler ve gençler daha saygılı, güvenli ve dostane bir çevrimiçi ortam yaratmaya yardımcı olabilirler.

Aşağıda, gençler için uygun olan, netiketi ve dijital etiketin diğer yönlerini öğrenmek için şiddetle tavsiye edilen bir dizi YouTube kanalı bulunmaktadır:

  1. TheOdd1sOut:
    • Bu kanal, çevrimiçi etkileşimler ve uygun davranışlar dahil olmak üzere yaşam deneyimleri hakkında mizahi animasyonlar sunmaktadır. Kanal, eğlenceli ve eğitici üslubu sayesinde gençler arasında popülerdir (All for the Boys https://allfortheboys.com/10-good-youtubers).
  2. Brave wilderness:
    • Bu kanal, öncelikle doğa ve vahşi yaşam üzerine odaklanmakla birlikte, çevrimiçi güvenlik ve bilgiye saygı konusunda mesajlar da içerir. Bu mesajlar, gençlerin çevrimiçi güvenliğin önemi konusunda farkındalıklarını artırmaya yardımcı olabilir (All for the Boys https://allfortheboys.com/10-good-youtubers).
  3. Uncomfortable conversations with a Black Man:
    • Emmanuel Acho'nun sunuculuğunu yaptığı bu kanal, hassas sosyal konuları ele alıyor ve saygılı ve bilgili sohbetleri teşvik ediyor. Bu, çevrimiçi ortamda saygılı iletişimin önemini anlamak için yararlıdır (Outward Bound https://outwardbound.org/blog/10-youtube-channels-recommended-for-young-people).
  4. Jacy and Kacy:
    • Bu kanaldaki el sanatları ve meydan okuma videoları gençler arasında popülerdir ve bazen yorumlarda ve etkileşimlerde çevrimiçi etik ve başkalarına saygı ile ilgili konulara değinir (TubeRanker https://tuberanker.com/blog/teenage-youtubers).
  5. Grace and Grace:İki arkadaş tarafından yönetilen bu kanal, moda, güzellik ve günlük yaşamı ele alırken, çevrimiçi ortamda saygılı ve olumlu davranışları teşvik eder (TubeRanker).

Bu kanallar sadece eğlence sağlamakla kalmaz, aynı zamanda netikette çok önemli olan çevrimiçi davranış, dijital güvenlik ve saygılı iletişim hakkında önemli mesajlar da içerir. Daha fazla ayrıntı için kanalları doğrudan YouTube'da keşfedebilirsiniz.

Etik davranışlarla ilgili pratik etkinlikler

Kurgusal senaryolar ve grup tartışması (30 dakika)

  • Vaka ÇalışmasıGençlerin çevrimiçi ortamda etik kararlar almaları gereken kurgusal senaryolar sunun (örneğin, bir arkadaşın paylaştığı yanlış bilgilere nasıl tepki vermeleri gerektiği, kişisel verileri nasıl korumaları gerektiği vb.
  • Grup tartışması: Sınıfı küçük gruplara ayırarak bu senaryoları tartışmalarını ve çözüm önerileri sunmalarını isteyin. Her grup daha sonra fikirlerini sınıfla paylaşır.

Pratik bir kılavuzun oluşturulması (15 dakika)

  • Özet: Grup tartışmasına dayanarak, öğrenciler “Çevrimiçi Ortamda Özerk ve Sorumlu Olmak” adlı bir kılavuz oluşturacaklar. Bu kılavuz, bilgi arama, kaynakları değerlendirme ve çevrimiçi ortamda etik davranışlar konusunda rehberlik içermelidir.
  • Paylaşma: Öğrenciler kılavuzlarını akranlarıyla paylaşabilir veya sınıfta asabilirler.

Sonuç (10 dakika)

Dijital özerkliğin önemi ve öğrenilen becerilerin günlük ve akademik yaşamlarında nasıl uygulanabileceği hakkında bir tartışma ile dersi sonlandırın. Öğrencileri bu becerileri geliştirmeye devam etmeleri ve çevrimiçi ortamda karşılaştıkları bilgilere eleştirel yaklaşmaya devam etmeleri için teşvik edin.

Next

Konu 3: Dijital güvenlik ve gizlilik konusunda en iyi uygulamaları öğrenmek

Bir eğitimci olarak, gençleri giderek daha karmaşık ve birbirine bağlı hale gelen dijital dünyada yol almaları için çevrimiçi gizlilikle ilgili en iyi uygulamalar konusunda eğitmek çok önemlidir. Kimlik hırsızlığı, siber zorbalık, ve kişisel verilerin kötüye kullanılması. gibi riskleri önlemek için gizlilik koruması şarttır. Öğrencilere kişisel bilgilerini güvenli bir şekilde yönetmeyi öğreterek, onlara çevrimiçi tehditlerden korunmaları için gerekli araçları vermiş olursunuz. Ayrıca, bu eğitim onların internette sorumlu ve etik davranışlar geliştirmelerine yardımcı olarak dijital teknolojilerin kullanımında özgüvenlerini ve özerkliklerini güçlendirir. Erken yaşlardan itibaren bu eğitime yatırım yapmak, dijital dünyanın zorluklarına karşı daha bilinçli ve dirençli bir nesil yetiştirmeye yardımcı olur.

A Dijital ayak izi , interneti kullanırken çevrimiçi ortamda bıraktığınız izlerden oluşur. Buna mesajlar, fotoğraflar, videolar, yorumlar ve hatta aramalar gibi tüm çevrimiçi etkinlikleriniz dahildir. İnternette gerçekleştirdiğiniz her eylem, bu ayak izine katkıda bulunur ve bu iz, bazen belirsiz bir süre boyunca başkaları tarafından görülebilir ve erişilebilir olabilir.

Dijital ayak izinizin önemini anlamak, kişisel ve profesyonel yaşamınızı önemli ölçüde etkileyebileceğinden çok önemlidir. İyi yönetilen bir dijital ayak izi, üniversiteye giriş veya iş arama gibi gelecekteki fırsatlar için faydalı olan olumlu bir çevrimiçi imaj oluşturmanıza yardımcı olabilir. Tersine, uygunsuz bilgiler veya içerikler itibarınıza zarar verebilir ve olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle, çevrimiçi etkileşimde bulunurken sorumlu ve düşünceli davranışlar sergilemek, gizliliğinizi ve güvenliğinizi korumak ve olumlu bir dijital ayak izi oluşturmak çok önemlidir.

Aşağıda, çevrimiçi ortamda maruz kalabileceğiniz en yaygın tehditler listelenmiştir.

Tehdit Türleri:

Kimlik avı, saldırganların bankalar veya popüler web siteleri gibi güvenilir kuruluşların kimliğine bürünerek kullanıcıları şifreler, kredi kartı numaraları veya banka bilgileri gibi hassas kişisel bilgileri ifşa etmeleri için kandırdığı çevrimiçi bir dolandırıcılık tekniğidir.

İki çevirimiçi kaynak size yardımcı olabilir:

Bir siber güvenlik şirketi olan Kaspersky, kimlik avının ne olduğunu, nasıl tanınacağını ve kendinizi bundan nasıl koruyacağınızı açıklayan kapsamlı bir kılavuz sunuyor. Kaspersky kılavuzunu ziyaret etmek için buraya tıklayın.   

FTC, eğitici videolar ve gerçek dünyadan örnekler de dahil olmak üzere kimlik avı dolandırıcılıklarını tanıma ve bunlardan kaçınma konusunda bir eğitim sunar. FTC kılavuzunu ziyaret etmek için buraya tıklayın.

Hesap ele geçirme, yetkisiz kişilerin güvenlik önlemlerini atlayarak veya kırarak çevrim içi bir hesaba erişim sağlamasıyla gerçekleşen kötü niyetli bir faaliyettir. Bu, şifre çalma, güvenlik açıklarını istismar etme veya kimlik bilgilerini elde etmek için sosyal mühendislik gibi tekniklerin kullanılmasını içerebilir. Erişim sağladıklarında, bilgisayar korsanları kişisel bilgileri çalabilir, kurbanın kimliğine bürünebilir veya hesabı dolandırıcılık amaçlı kullanabilir.

Kötü amaçlı yazılım, İngilizce “malicious software” ifadesinin kısaltmasıdır; bilgisayar sistemlerine zarar vermek, onları bozmak veya yetkisiz erişim sağlamak amacıyla özel olarak tasarlanmış bir program ya da koddur. Kötü amaçlı yazılım birçok farklı biçimde olabilir.

Veri sızıntısı, diğer adıyla veri ihlali, hassas, gizli veya korunmuş bilgilerin yanlışlıkla ya da kasıtlı olarak yetkisiz kişilere ifşa edilmesi durumudur. Bu veriler, kişisel olarak tanımlanabilir bilgiler, finansal bilgiler, ticari sırlar, sağlık verileri ve diğer türde gizli bilgileri içerebilir.

Veri ihlalleri çeşitli nedenlerden dolayı meydana gelebilir, bunlar arasında:

  • Siber Saldırılar: Bilgisayar korsanları, veritabanlarına erişmek ve bilgi çalmak için hackleme, kimlik avı veya kötü amaçlı yazılım gibi teknikler kullanır.
  • İnsan Hatası: Çalışanlar, hassas bilgileri yanlışlıkla yanlış kişiye gönderebilir veya güvenlik sistemlerini hatalı yapılandırarak yetkisiz erişime olanak tanıyabilir.
  • Yetersiz Güvenlik Önlemleri: Zayıf şifreler veya güvenli olmayan sistemler gibi yetersiz güvenlik tedbirleri, verilere yetkisiz erişimi kolaylaştırabilir.

Kötü niyetli İç Erişim: Kötü niyetli kişiler, gizli bilgileri isteyerek ifşa edebilir.

Next

Bu tehditler karşısında, mahremiyetinizi korumak için iyi uygulamaları benimsemek önemlidir. İşte alınması gereken temel önlemler:

  • Güvenli şifreler kullanın: Güvenli şifreler kullanmak ve aynı şifreleri farklı hesaplarda tekrar etmemek önemlidir. Her şifre benzersiz, karmaşık ve tahmin edilmesi zor olmalıdır. İşte bazı en iyi uygulamalar:
  • Güçlü şifreler oluşturun: Büyük ve küçük harfler, sayılar ve özel karakterlerin bir kombinasyonunu kullanın. Güçlü bir şifre en az 12 karakter uzunluğunda olmalıdır.
  • Yaygın şifrelerden kaçının: “password123” veya “admin” gibi kolay tahmin edilebilen şifreleri kullanmaktan uzak durun.
  • Şifre yöneticileri kullanın: Şifre yöneticileri, her bir hesabınız için güçlü ve benzersiz şifreler oluşturabilir ve saklayabilir, böylece şifrelerinizi güvenli bir şekilde yönetmenizi kolaylaştırır.
  • Şifreleri düzenli olarak güncelleyin: Güvenliği artırmak için şifrelerinizi periyodik olarak değiştirin.
  • İki Faktörlü Kimlik Doğrulama (2FA) etkinleştirin: 2FA ile ek bir güvenlik katmanı eklemek, şifreniz ele geçirilse bile yetkisiz erişim riskini önemli ölçüde azaltabilir.

Daha fazla bilgi için bakınız: Güçlü şifre oluşturmak için 3 ipucu https://infosec.yorku.ca/three-easy-tips-to-choose-a-strong-password.

  • Yazılımınızı güncelleyin: Yazılım ve işletim sistemlerinizi güncel tutmak, cihazlarınızın güvenliği ve işlevselliği için kritik öneme sahiptir. İşte bunun neden önemli olduğunu burada şöyle açıklayabiliriz:
    • Geliştirilmiş güvenlik: Yazılım güncellemeleri genellikle keşfedilen güvenlik açıkları için yamalar içerir. Düzenli olarak güncelleme yaparak sisteminizi potansiyel tehdit ve istismarlardan korursunuz.
    • İyileştirilmiş performans: Güncellemeler, yazılımın daha verimli ve sorunsuz çalışmasını sağlayacak performans iyileştirmeleri de içerebilir.
    • Yeni özelliklere erişim: Yazılım güncellemeleri, kullanıcı deneyiminizi geliştirecek yeni özellikler ve iyileştirmelerle birlikte gelir.
    • Hata düzeltmeleri: Güncellemeler, yazılımdaki hataları giderir, çökme ve diğer sorunların yaşanma olasılığını azaltır.
    • Uyumluluk: Yazılımınızı güncel tutmak, diğer güncel uygulama ve cihazlarla uyumluluğu sağlar, sorunsuz bir kullanıcı deneyimi sunar.

Yazılımınızın her zaman güncel olduğundan emin olmak için mümkünse otomatik güncellemeleri etkinleştirin ve tüm uygulamalarınız ile işletim sistemleriniz için düzenli olarak güncellemeleri kontrol edin. Bu proaktif yaklaşım sizi korur ve en son özelliklerin tadını çıkarmanızı sağlar.

  • E-postalar ve Bağlantılar Konusunda Dikkatli Olun: Şüpheli e-postaları tanıyın ve kötü amaçlı bağlantılardan kaçının. Şüpheli e-postaları tanımak şunları içerir:
  • Gönderenin adresini kontrol etmek: E-posta adresinin meşru ve güvenilir bir kaynaktan olduğundan emin olun.
  • Uyarı işaretlerine dikkat etmek: Özellikle beklenmedik e-postalara, acil taleplere veya gerçek olamayacak kadar iyi görünen tekliflere karşı dikkatli olun.
  • İçeriği incelemek: Kötü dil bilgisi, yazım hataları ve genel hitaplar genellikle kimlik avı girişimlerinin işaretidir.
  • Ekleri ve bağlantıları doğrulamak: Tıklamadan önce bağlantının gerçek URL’sini görmek için üzerine gelin ve bilinmeyen gönderenlerden gelen ekleri indirmekten kaçının.
  • Sosyal Ağlarda Her Zaman Gizlilik Ayarlarınızı Yapın: Gizlilik ayarlarını yapılandırarak kişisel bilgilere erişimi sınırlayın. Gizlilik ayarlarını yapılandırmak şunları içerir:
  • Profil görünürlüğünü sınırlamak: Yalnızca arkadaşlarınızın veya onaylı kişilerin profilinizi ve kişisel bilgilerinizi görebilmesini sağlayın.
  • Gönderi kitlesini kontrol etmek: Paylaşımlarınızı ve güncellemelerinizi kimlerin görebileceğini seçin, hassas bilgilerin yalnızca güvendiğiniz kişilerle paylaşılmasını sağlayın.
  • Üçüncü taraf erişimini gözden geçirmek: Sosyal medya hesaplarınıza erişimi olan uygulama ve web sitelerini düzenli olarak kontrol edin ve artık kullanmadığınız veya güvenmediğiniz uygulamaların izinlerini kaldırın.
  • Etiketleme seçeneklerini yönetmek: Gönderilerde veya fotoğraflarda etiketlenmeden önce onayınızı gerektirecek şekilde hesabınızı ayarlayın, böylece dijital ayak izinizi kontrol altında tutabilirsiniz.
Next

Senaryo Kağıtları ve Rol Oynama ile Etkinlik (25 dakika)

Amaç:: Bu uygulamalı etkinlik, gençlerin çevrim içi kişisel bilgilerini koruma konusunda eleştirel düşünmelerine ve güvenli davranışlar geliştirmelerine yardımcı olur.

Uygulama:

  1. Grup Oluşturma: Öğrenenleri 3 ila 4 kişilik küçük gruplara ayırın.
  2. Senaryo kâğıtlarının dağıtılması: Her gruba çevrim içi ortamda karşılaşılan yaygın bir durumu açıklayan bir senaryo kâğıdı verin (aşağıdaki örneklere bakınız).
  3. Senaryo analizi: Her grup senaryoyu analiz etmeli ve şu soruları yanıtlamalıdır:
    • Bu senaryodaki gizlilik riskleri nelerdir?
    • Bu risklerden kaçınmak için senaryodaki kişinin hangi en iyi uygulamaları takip etmesi gerekirdi?
    • Bu özel durumda kişisel bilgileri korumak için bir çözüm veya strateji önerin..
  4. Paylaşım ve Geribildirim: Her grup, senaryosunu ve çözüm önerilerini sınıfın geri kalanına sunar. Diğer öğrencilerin soru sormalarını ve başka fikirler geliştirmelerini teşvik edin.

Sonuç ve Tartışma (10 dakika)

  1. İyi Uygulamaların Özeti:
    • Gruplar tarafından önerilen çevrim içi gizliliği korumaya yönelik en iyi uygulamaları özetleyin.
    • o Güçlü şifreler kullanmak, sosyal medyada paylaşılan bilgilere dikkat etmek ve güvenlik güncellemelerine öncelik vermek gibi kritik noktaların altını çizin.
  2. Soru-Cevap:
    • Tartışmayı sorulara açın ve öğrencilerin çevrim içi gizlilik konusundaki kendi deneyimlerini ve düşüncelerini paylaşmalarını teşvik edin.
Senaryo Örnekleri
  1. Senaryo 1:
    • Açıklama: Sarah, “bankasından” gelen, kişisel bilgilerini bir bağlantıya tıklayarak doğrulamasını isteyen bir e-posta alır.
    • Sorular:
      • Bu e-postanın bir kimlik avı girişimi olduğunun işaretleri nelerdir?
      • Sarah e-postanın gerçekliğini nasıl doğrulayabilir?
      • Çevrim içi bankacılık bilgilerini yönetmenin en iyi yolu nedir??
  2. Senaryo 2:
    • Açıklama: Kamal, tatil fotoğraflarını sosyal ağlarında sık sık paylaşır ve konumu hakkında ayrıntılı bilgiler verir.
    • Sorular:
      • Bu tür bilgileri paylaşmanın hangi riskleri vardır?
      • Kamal gizlilik ayarlarında hangi değişiklikleri yapabilir?
      • Kamal’a sosyal medyada gizliliğini koruması için ne tavsiye edersiniz??
  3. Senaryo 3
    • Açıklama: Lisa, sosyal medya, mesajlaşma ve çevrim içi alışveriş dahil tüm çevrim içi hesaplarında aynı şifreyi kullanmaktadır.
    • Sorular:
      • Bu uygulamanın tehlikeleri nelerdir?
      • Lisa şifrelerini etkili bir şekilde nasıl yönetebilir?
      • İki faktörlü kimlik doğrulama nedir ve Lisa’ya nasıl yardımcı olabilir??

Öz Değerlendirme için Test Soruları

Next

Terimler Sözlüğü

Avrupa Birliği tarafından tanımlanan dijital okuryazarlık, dijital teknolojileri kullanarak bilgiye erişme, anlama, değerlendirme ve oluşturma becerisini ifade eder. Bu, temel bilgisayar okuryazarlığı, internet taraması, dijital içerik hakkında eleştirel düşünme, siber güvenlik farkındalığı ve iletişim, üretkenlik ve yaratıcılık için dijital araçların kullanımında ustalık gibi bir dizi beceriyi kapsar. Bu tanım, Avrupa Komisyonu’nun Dijital Eğitim Eylem Planı ve tüm vatandaşlar için dijital becerileri ve yetkinlikleri teşvik etmeye yönelik girişimleriyle uyumludur. 

[Source: European Commission. (2018). Digital Education Action Plan.]

İki faktörlü kimlik doğrulama (2FA), çevrim içi hesapların korunmasını geliştirmek için kullanıcının kimliğini doğrulamak üzere iki ayrı unsur gerektiren bir güvenlik yöntemidir. Bu iki unsur şunları içerebilir:

  1. Bildiğiniz bir şeyŞifre veya PIN.
  2. Sahip olduğunuz bir şey: Akıllı telefon, güvenlik anahtarı veya geçici kodlar üreten bir cihaz.
  3. Olduğunuz bir şey: Parmak izi, yüz tanıma veya ses tanıma gibi biyometrik bir özellik.

2FA’nın amacı, saldırganların bir hesaba erişmesini çok daha zor hale getirerek ek bir güvenlik katmanı eklemektir. Bu, saldırganlar şifreyi ele geçirse bile çevrim içi saldırı ve dolandırıcılık riskini önemli ölçüde azaltır.

Dijital ayak izi, interneti ve dijital cihazları kullanırken geride bıraktığınız izler ve bilgiler bütünüdür. Buna sosyal medya paylaşımları, yorumlar, e-postalar, arama motoru sorguları ve çevrim içi alışveriş gibi tüm çevrim içi faaliyetler dahildir.

Bu veriler şirketler, web siteleri veya uygulamalar tarafından toplanabilir, saklanabilir ve bazen paylaşılabilir. Bu da hedefli reklamcılık, davranış analizi ve izleme gibi çeşitli amaçlarla kullanılabilecek bir dijital profil oluşturur. Dijital Vatandaşlık

Dijital teknolojilerin sorumlu ve etik kullanımı; başkalarının çevrim içi gizliliğine saygı göstermek, güvenli internet alışkanlıkları uygulamak ve çevrim içi topluluklara olumlu katkıda bulunmak gibi davranışları kapsar. Dijital vatandaşlık ayrıca dijital dünyadaki hak ve sorumlulukları anlamayı da içerir.

 [Source: Common Sense Education Digital Citizen Program]

Veri ihlali, hassas, gizli veya korunmuş bilgilerin yetkisiz kişiler tarafından kazara veya kasıtlı olarak ifşa edilmesi, paylaşılması ya da erişilmesi durumudur. Bu veriler kişisel olarak tanımlanabilir bilgiler (PII), finansal bilgiler, sağlık verileri, ticari sırlar veya diğer türde gizli bilgileri içerebilir.

Kötü amaçlı yazılım, İngilizce “malicious software” ifadesinin kısaltmasıdır; özellikle zarar vermek, veri çalmak veya bir bilgisayar sistemi, ağ ya da cihazın normal işleyişini bozmak için tasarlanmış program veya koddur. Kötü amaçlı yazılım farklı biçimlerde olabilir, bunlar arasında:

  • Virüsler:Başka programları veya dosyaları enfekte ederek kendini çoğaltan yazılımlar.
  • Truva atları (Trojans):Meşru gibi görünen ancak yüklendiğinde kötü amaçlı işlemler gerçekleştiren yazılımlar.
  • Kurtçuklar (Worms):Başka dosyalara eklenmeye gerek duymadan çoğalan ve ağlar arasında yayılan kötü amaçlı yazılımlar.
  • Casus yazılımlar (Spyware):Kullanıcı aktivitelerini izleyen ve gizlice bilgi toplayan yazılımlar.
  • Fidye yazılımları (Ransomware):Kullanıcının verilerini şifreleyen ve şifreyi çözmek için fidye talep eden yazılımlar.
  • Reklam yazılımları (Adware):İstenmeyen ve çoğunlukla müdahaleci reklamlar gösteren yazılımlar.advertisements.

Kaynakça

Download

Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the European Education and Culture Executive Agency (EACEA). Neither the European Union nor EACEA can be held responsible for them. Project number: 2023-1-NO01-KA220-ADU-000151380 

tr_TRTurkish
tr_TRTurkish en_USEnglish fr_FRFrench hu_HUHungarian es_ESSpanish pt_PTPortuguese nb_NONorwegian